Powieść przygodowo-przyrodnicza Jamesa Olivera Curwooda ukazała się w 1914 roku pod tytułem Kazan, bo tak nazywa się jej główny bohater. W Polsce jednak postanowiono wydać ją pod tytułem Szara Wilczyca, z bliżej nieznanych mi powodów.
W PRL powieści przyrodnicze cieszyły się ogromną popularnością. Szczególnie chętnie czytano te starszego o dwa lata od Curwooda Jacka Londona, ale również twórczość rodaka autora Białego Kła była niezmiernie popularna. Że nie jest to tylko czcza gadanina, niech poświadczy fakt, iż tylko w Polsce jego książki o łowcach (odpowiednio: wilków i złota) stały się trylogią, a to za sprawą polskiej tłumaczki Curwooda, która zdecydowała się opisać dalsze losy ich bohaterów. Sam Curwood za życia pozostawał jednym z najlepiej zarabiających pisarzy świata, a z zapalonego łowcy z czasem przeistoczył się w obrońcę dzikiej przyrody.
Miłość i znajomość przyrody to również mocne strony tej książki. Zanim jednak uda się je dostrzec, trzeba zrozumieć czasy, w jakich powstawała. Wiedza o zwierzętach na początku XX wieku była… cóż, jaka była. To, że psy mają „panów”, a nie „opiekunów”, to najmniej szokująca rzecz, z jaką się tu spotkamy. Psy śpią na dworze, w pięćdziesięciostopniowym mrozie. Ludzie biją je, czasem też do nich strzelają. Ale zwykle zwierzęta, a głównie sam Kazan, wymierzają im sprawiedliwość. Również tym, którzy łapią w sidła inne gatunki. Zdaniem autora zemsta, obok przetrwania, jest główną siłą napędzającą zwierzęta, a piętrzące się trupy momentami aż śmieszą, jednak te minusy nie wpływają znacząco na ocenę całości. Sceny, w których wilki rozszarpują innego wilka albo psy rzucają się na swojego pana, to podręcznikowe przykłady przypisywania ludzkich cech zwierzętom.
Sama fabuła przypomina bardziej współczesną grę niż powieść, gdyż Kazan i jego partnerka, Szara Wilczyca, ciągle albo z kimś walczą, albo przed kimś uciekają, jakby wypełniali kolejne questy. Kazan jako mieszaniec psa i wilka błądzi między ludźmi i wilkami, cywilizacją i naturą. Kilkakrotnie opuszcza wilczycę, ale zawsze do niej wraca. Chociaż to książka o zwierzętach i pełno w niej drapieżności i przemocy, głównym tematem Szarej Wilczycy jest jednak miłość.
Tytuł: Szara Wilczyca
Autor: James Oliver Curwood
Przekład: Jerzy Marlicz
Liczba stron: 267C
Rok wydania: 2018
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
