Ta książka to opowieść o wykluczonym, niezrozumiałym. Bohater (a raczej bohaterowie) tej historii żyją gdzieś na obrzeżach małego miasta na Śląsku, czują się niedopasowani do blokowej rzeczywistości, wiedząc, że mają coś więcej do zaoferowania niż szare życie na bezrobociu. Łączy ich muzyka i poezja – dobry hip hop to przecież współczesne połączenie tych dwóch dziedzin. Udowodnili to, choć droga, jaką musieli przejść, okazała się pełna wybojów i zakrętów.
„Jesteś bogiem. Historia Paktofoniki” Macieja Pisuka to scenariusz filmu, jaki ostatnio wszedł na ekrany kin. Dla kogoś takiego jak ja – kto nie widział filmu – jest to znakomity materiał literacki. Bez porównań i odniesień mogę czytać ten tekst jako zapis rozwoju Paktofoniki, obraz Polski lat dziewięćdziesiątych i jako historię o polskim hip hopie. To także opowieść o ważnym etapie w polskiej muzyce. Świat dla mnie inny, nieznany i dzięki temu – interesujący.
Nie da się ukryć, że uwielbiamy takie historie: oto biedni chłopcy ze śląskiego blokowiska, dzięki swemu talentowi i samozaparciu, odnoszą ogromny sukces. W takiej grupie jest oczywiście zawsze jakiś przywódca – tu będzie to Magik. I jak to często w takich opowieściach bywa – to właśnie lider poniesie największy koszt sławy i sukcesu. To on bowiem będzie tym najbardziej wrażliwym, nieradzącym sobie w tym szaleństwie popularności. I to jego postać także obrośnie legendą, którą ugruntuje dodatkowo samobójcza śmierć.
Artysta to ktoś, kto chce od życia więcej. I tak jest w przypadku Magika – nie cieszy go życie rodzinne, narodziny syna. Skupiony na tym, co w jego głowie, chce to wypowiedzieć, wyrapować. Żyje w otoczeniu, które zupełnie nie rozumie jego pasji. Dla jego rodziców, sąsiadów najważniejsze są pieniądze, konkretna praca. Nikt nie stawia tu pytania: być czy mieć? Życie jest linią prostą: szkoła, praca, rodzina, starość, emerytura, śmierć. A on nie chce linii prostej, jego świat to krzywizny, kręta ścieżka, niewiadome. A z poezji nie da się wyżyć, to nie jest „normalny zawód”. Dla niego jednak słowa wypływające ust to wyraz gniewu, obaw, jego osobistego obrazu świata.
Ten świat jednak to także świat bez kobiet. Hip hop jest tutaj rodzaju męskiego, a dziewczyny są jedynie dodatkami. I choć to polska rzeczywistość, zupełnie odmienna od amerykańskich teledysków, widoczne jest traktowanie kobiet niczym ozdób, a nie równorzędnych partnerek. Justyna (dziewczyna Magika) wciąż czeka na telefon, za każdym razem odsuwana przez niego na bok, zdradzana. Ciekawa byłaby opowieść o Paktofonice z punktu widzenia właśnie tych dziewczyn: i tych czekających w domu, z dziećmi, i tych z imprez, do zabawy, seksu. Na pewno byłaby to zupełnie inna narracja o hip hopie.
„Jesteś bogiem” to nie tylko scenariusz, ale i rozmowy. Są one ciekawym elementem tej książki, który uzupełnia zarówno historię grupy, ale i film. To także ciekawy zabieg, by ukazać recepcję tego typu muzyki i tekstów w środowisku dalekim od społeczności hip hopowej (wywiad z Agnieszką Graff czy Jackiem Żakowskim).
Anna Godzińska
Tytuł: Jesteś bogiem. Historia Paktofoniki.
Autor: Maciej Pisuk
Ilość stron: 310
Data wydania: wrzesień 2012
Wydawnictwo: Krytyka Polityczna
Zobacz także recenzję filmu „Jesteś bogiem”.
