Magazyn kulturalno- literacki
Josef Škvorecký był jednym z najważniejszych środkowoeuropejskich pisarzy opisującym tragiczne doświadczenia dwóch żarłocznych totalitaryzmów panujących jeden po drugim w tej części Europy. I czynił to po mistrzowsku, w stylu, za który wszyscy kochamy czeską literaturę. W opowiadaniach zamieszczonych w „Gorzkim świecie” celowo unika wielkich słów, wieczystych przysiąg, ciężkich klątw czy choćby moralizatorstwa. Cały dramat ludzi […]
„Via Carpatia” jest wiwisekcją procesu triumfalnego powrotu na salony środkowoeuropejskich populistów. Być może jednak nie odnieśliby oni tak spektakularnego sukcesu w ostatnich latach, gdyby nie działalność najważniejszego i najgłośniejszego z nich –Victora Orbana. To on rozpropagował pojęcie „demokracji nieliberalnej”, pod którym kryją się działania wyklinane lub wstydliwie ukrywane w ostatnich dekadach: oligarchizacja państwa, ergo: zawłaszczanie […]
Z pewną przesadą, choć „Cieśniny” o niej nie wspominają, można stwierdzić, że od czasów greckich perypatetyków, ciekawskiego Marco Polo czy awanturnika Corteza pojęcie wędrowania zmieniło się niemal całkowicie. Wojciech Nowicki ustala tu nawet cezurę – była nią epoka romantyczna ze swoimi mrocznymi eksploracjami obszarów szaleństwa. Przedfreudowskie czasy kładły większy nacisk na aspekty kliniczne wszelkich anomalii […]
W Polsce pamięć powinna znaleźć się na liście chorób genetycznych objętych przez NFZ specjalnym programem badań. Nie ma przed nią ucieczki, żadna wiarygodna wymówka nie pozwoli zapomnieniu wygrać w kategorii: „schorzenie narodowe”. Problem w tym, że w centrum Europy jest to dolegliwość wykazująca wysoki poziom agresji i złośliwości. Urodzeni w szczęśliwym wieku dziewiętnastym uważali jeszcze, […]
W pospiesznej epoce globalizacji wszystkie regiony pogranicza wydają się zbyt skomplikowane i niebezpieczne. Media przyzwyczaiły nas do wizji świata jednolitego, przewidywalnego, mdłego. Tymczasem wystarczy tylko zainteresować się historiami prowincji, a wtedy cała wizja dziejów uładzonych i jednokierunkowych może lec w gruzach. W Europie Środkowej zawsze kipiało od rozmaitych etnosów, nacjonalizmów, języków i krwawych zaszłości. Dariusz […]
W swojej prozie Topol w wyjątkowy sposób miesza wszystko: historię i współczesność, Wschód z Zachodem albo groteskę z niemal filozoficzną zadumą nad kondycją człowieka. W tym szelmowskim tonie ukrywa się jednak głęboki smutek. Co zostało z wolności wymarzonej latami przez Czechów oraz inne środkowoeuropejskie narody odcięte od reszty kontynentu żelazną kurtyną, metaforą zniewolenia i politycznej […]
Kolejna biografia polityczna autorstwa Piotra Lipińskiego przybliża najbardziej chyba emblematyczną postać powojennej Polski. Władysław Gomułka, towarzysz „Wiesław”, swoją działalnością symbolizował wszystko to, z czym w powszechnej świadomości wiązano okres Polski Ludowej: rozczarowanie, stracone szanse, powszechną przaśność, odcięcie od Zachodu, autokratyzm w sposobie sprawowania władzy – świetna recepta na odstręczenie większości społeczeństwa od Polski Ludowej i […]
Temat ważny i aktualny, dzięki któremu książka sama pcha się w ręce. Chciałam napisać, że Marta Sapała udowadnia, iż nie trzeba wyruszać w świat, żeby znaleźć dobry temat na reportaż, bo wystarczy się po niego schylić tam, gdzie się jest, jednak to nie tak. Marnotrawstwo żywności to jeden z ważniejszych aspektów coraz bardziej palącego problemu, […]