Iran 1925-2014. Od Pahlawich do Rouhaniego – Robert Czulda

iran-19252014_244686Niewielka objętościowo książka Iran 1925 ̶ 2014. Od Pahlawich do Rouhaniego wydana została w 2014 roku przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Robert Czulda, adiunkt na Wydziale Stosunków Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego, w niniejszym woluminie charakteryzuje burzliwy okres w dziejach dawnej Persji, rozpoczynając omówieniem rządów dynastii Pahlawich, stawiającej sobie za cel modernizację kraju za wszelką cenę, jak również zbudowanie tożsamości narodowej na historii Iranu sprzed islamu; kończy natomiast zilustrowaniem polityki wewnętrznej i zagranicznej wybranego w 2013 roku prezydenta Hasana Rouhaniego. Wydaje się jednak, że przedstawienie i wyjaśnienie  faktów historycznych najnowszej historii Iranu nie jest celem, a narzędziem autora, poprzez użycie którego stara się on pomóc czytelnikowi w zrozumieniu niejednoznacznej tożsamości Irańczyków, bez którego trudno będzie o prawidłową ocenę wydarzeń dotyczących tego kraju, przedstawianych obecnie przez media najczęściej w negatywnym świetle i w sposób niepodlegający dyskusji. Sam autor już we wstępie zaznacza,  że Iran można zrozumieć jedynie cząstkowo. Pisze:

Irańczycy mawiają, że nikt ich nie rozumie, oni sami do końca nie potrafią się zrozumieć, a jeśli komuś wydaje się, że pojął irańską psychikę i zawiłości tego kraju, znaczy to, że nie zrozumiał niczego (s. 12 ).

Książkę czyta się jednym tchem. Dawka informacji i faktów historycznych jest spora, jednak nie na tyle, aby czytelnik poczuł zmęczenie i zechciał odłożyć lekturę. Szczególnie interesujący jest aneks – osiemdziesiąt stron zawierających kalendarium z najważniejszymi wydarzeniami każdego roku między 1925 a 2014 , króciutki słownik pojęć i nieco dłuższy leksykon postaci wraz z wykazem wszystkich prezydentów Iranu Atrakcyjność książki podnoszą, również zawarte w aneksie, tłumaczenia dokumentów: m.in. fragmenty wybranych przemówień przywódców i prezydentów Iranu, wspomnienia żołnierzy z wojny iracko˗irańskiej (1980 ̶ 1988), zarys planu CIA zamachu stanu w Iranie (1953) itd. Książka opatrzona jest doskonałymi przypisami odsyłającymi do literatury fachowej, tak polsko- , jak i anglojęzycznej, pozwalającej czytelnikowi na zgłębienie interesującego go tematu, zarysowanego przez autora. „Iran 1925 ̶ 2014” to pozycja konkretna, zwięzła i znakomicie wpisująca się w termin kompendium historyczne (w której to serii zresztą została wydana), adresowana głównie do tych, którzy nie sięgając po stricte naukowe pozycje, chcą poznać w zarysie historię Iranu.

Gorąco polecam wszystkim tym, którzy chcą poszerzyć swoje horyzonty o znajomość dziejów tego fascynującego, pełnego sprzeczności i paradoksów kraju; miejsca, o którym, jak się zdaje, z roku na rok będzie głośniej.

Dorota Słapa

Autor: Robert Czulda

Tytuł: Iran 1925-2014. Od Pahlawich do Rouhaniego

Wydawnictwo: PWN

Rok wydania: 2014

Ilość stron: 260

Ocena: 5/5

About the author
Dorota Słapa
Dorota Słapa. Rocznik 1984. Iranistka z wykształcenia i zamiłowania. Absolwentka Wydziału Orientalistycznego UJ. Doktorantka historii Iranu na Uniwersytecie Teherańskim. Tłumaczka języka perskiego. Skoncentrowana przede wszystkim na współczesnej literaturze perskiej, którą pragnie przybliżać polskiemu czytelnikowi. Jej przekłady ukazały się m.in. w „Biuletynie Iranistycznym” (nr.1/2010) oraz na stronach: www.literaturaperska.com i www.artpapier.com Artykuły poświęcone twórczości irańskich pisarek, takich jak: Zoja Pirzad, Fariba Vafi i Goli Taraghi publikowała m.in. na perskojęzycznej stronie: www.antropology.ir oraz w „Oriencie” nr.1(13)2013. Obecnie pracuje nad przekładem zbioru opowiadań "My jesteśmy tutaj” autorstwa kurdyjskiego pisarza, Beroża Akreji. Pisze poezje po persku i po polsku.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *