Nigdy wcześniej nie czytałam kryminału. Obawiałam się trochę tego rodzaju książek. No i bach! Przeczytałam Powróz Tomasza Białkowskiego. Książkę na wskroś genialną. Nie mogę napisać inaczej, bo bym skłamała. Zaciekawienie pojawiło się od pierwszych stron i przeczytałam ją w ciągu jednego wieczoru. A dlaczego się nią zainteresowałam? Otóż autor snuje fabułę, opierając się na faktycznych wydarzeniach z przeszłości, związanych z publicznym wieszaniem oprawców z obozu koncentracyjnego w Sttuthofie. O czym niedawno przeczytałam (i obejrzałam fotografie) w Wielkiej trwodze Marcina Zaremby. Białkowski również opiera się na informacjach zawartych w tej książce. Kreśli doskonałą opowieść, przeplataną kilkoma wątkami, zarówno fikcyjnymi, jak i autentycznymi. Punktem wspólnym dla wszystkich motywów jest wielkie widowisko 4 lipca 1946 roku w Gdańsku, kiedy to 200 tysięcy ludzi oglądało egzekucję zbrodniarzy wojennych. Całe wydarzenie obserwowały również dzieci, m.in. dziewczynka z kolegą i dwóch starszych chłopaków. To tytułem wstępu do zawiązania akcji.
Główną bohaterką Powrozu jest Iga Spica. Kobieta (rozwódka) po traumatycznych przejściach. Mija rok od śmierci jej ukochanego, jedynego –14-letniego syna. Chłopak zostaje zabity na przystanku autobusowym przez dwóch agresywnych mężczyzn. Stąd lęki bohaterki – boi się szklanych wiat przystankowych. Ostatnie miesiące w życiu Igi to ciągła ucieczka przed nieustannie grożącym jej zbirem. Najprawdopodobniej wynajętym przez ojca (wpływowego polityka) jednego z opryszków, który brał udział w napaści na syna Igi. Bohaterka udaje się do swojej przyrodniej siostry – Marty, która z kolei jest prominentką w małej warmińskiej miejscowości. Do dwóch kobiet dołącza Anna, bogata i wpływowa córka właścicielki sieci hoteli. Anna Topolska od dwóch dni poszukuje swojej ukochanej matki, która po prostu znikła. Idze wydaje się, że widziała ją powieszoną na drzewie w pięknym ogrodzie Marty. Aczkolwiek ciało zniknęło. Kobiety próbują rozwiązać sprawę na własną rękę. Rozpoczynają śledztwo.
Wydarzenia w książce Białkowskiego tworzą realistyczny obraz polskiego miasteczka, a w nim sieci konotacji: lekarzy, prawników i księdza. A wszyscy podporządkowani właścicielowi stoczni. Iga, wielkomiejska osoba, od pierwszego dnia w miasteczku przysparza sobie wrogów (pana z busa, panią ekspedientkę). Nie potrafi się zaaklimatyzować. Do tego dochodzi terapia lekami na nerwicę i wisielec w ogródku siostry, w którego tak naprawdę nikt nie wierzy. Właściwie sama Iga ma wątpliwości, dopóki nie znajduje w trawniku zabytkowego, złotego zegarka na rękę. Ma więc trop…
Ula Orlińska-Frymus
Autor: Tomasz Białkowski
Tytuł: Powróz
Wydawnictwo: Oficynka
Miejsce: Gdańsk
Rok: 2014
Liczba stron: 303
