Kryminał jest dziś chyba najczęściej czytanym gatunkiem. Nie dziwi więc fakt, że badacze i badaczki literatury przyglądają się temu czytelniczemu zjawisku naukowym okiem. Jedną z ważniejszych pozycji tego typu jest bez wątpienia książka Bernadetty Darskiej „Śledztwo i płeć. O bohaterkach powieści kryminalnych”. To kompendium wiedzy na temat protagonistek prowadzących śledztwo.
Darska czyta powieści na trzy sposoby: jako literaturoznawczyni, blogerka i fanka gatunku. Wszystkie te elementy jej biografii są widoczne w pracy. Po pierwsze więc jest to spojrzenie naukowe, oparte na szeregu innych badań oraz interpretacji. Po drugie zauważyć można krytyczne spojrzenie – tak bardzo obecne na co dzień w recenzjach na blogu „A to książka właśnie!”. Ostatnią warstwą jest zafascynowanie literaturą gatunkową. Dzięki tym trzem spojrzeniom autorki na kryminał powstała niezwykle interesująca książka.
Tom podzielony jest na dwie części: „To jest ich zawód” oraz „To jest ich hobby”. Pierwsza dotyczy bohaterek, dla których rozwiązywanie zagadek kryminalnych stanowi codzienną pracę, druga zaś poświęcona jest detektywkom-amatorkom. Darska poddała analizie około dwieście powieści polskich i zagranicznych, w których przygląda się kobiecym postaciom: policjantkom, milicjantkom, profilerkom, dziennikarkom, patolożkom.
Tytuł książki Darskiej jednoznacznie wskazuje na trop, którym podążać będzie w swoich rozważaniach autorka. Sama zresztą pisze o tym we wstępie: „(…) w centrum swojej opowieści stawiam bohatera. A raczej bohaterkę – bo to kobiece postacie interesują mnie szczególnie. Pragnę pokazać, w jaki sposób płeć determinuje konstruowanie literackiej postaci detektywki. Opowiadając o kobietach prowadzących śledztwo, staram się więc zaznaczyć, że historia ich pracy oraz życia prywatnego nie jest czymś niewinnym. Stanowi bowiem świadectwo stereotypów, z którymi muszą zmagać się bohaterki” (s. 12).
„Śledztwo i płeć” to spojrzenie na kryminały przez „genderowe okulary”. Autorka tropi stereotypy oraz ich przełamywanie w konstruowaniu kobiecych postaci. To idealna pozycja dla fanów i fanek powieści gatunkowych, którzy/które pragną jeszcze głębiej poznać swoje ulubione bohaterki. Dla mnie to także zachęta do przeczytania powieści mi nieznanych, których protagonistki – opisane przez Darską – wydają mi się niezwykle interesujące.
Tytuł: Śledztwo i płeć. O bohaterkach powieści kryminalnych.
Autorka: Bernadetta Darska
Wydawnictwo: Oficynka
Gdańsk, 2013
