„Rozwiązek” Susan Taubes ukazał się w 1969 roku, tydzień przed samobójczą śmiercią autorki. „Powieść, której nikt nie czyta” – jak powiedziała o spuściźnie swojej przyjaciółki Susan Sontag – nie daje się czytać inaczej niż tylko kluczem autobiograficznym. Za dużo tu podobieństw między życiem Sophie (głównej bohaterki) a pisarki. Targnięcie się na własne życie może tylko potwierdzić przypuszczenia, że książka ta to swego rodzaju pożegnanie, podsumowanie i rozliczenie ze światem.
Taubes bowiem porusza najważniejsze (ro)związki swojego życia. Pierwszym jest na pewno jej małżeństwo z Jacobem Taubesem (powieściowym Ezrą) – filozofem i wykładowcą, którego była studentką. To smutny obraz pary, w której mężczyzna żyje pełnią życia, uważając za coś zupełnie naturalnego usunięcie się żony w jego cień – nie bez powodu jego powieściowe nazwisko to Blind (Ślepiec). „Żona Ezry – tak brzmiała odpowiedź dla każdego, kto chciał ją poznać. Była kobietą, którą poślubił Ezra Blind”.
Drugim (ro)związkiem jest relacja autorki z ojczyzną. Jako kilkunastoletnia dziewczynka Taubes wyjeżdża z Węgier, które odwiedza po latach jako dorosła już osoba. Z jednej strony wzrusza się, przypominając sobie dzieciństwo, z drugiej dziwi, jak niewiele zostało z tamtych czasów, jak mocno zmienił wszystkich komunizm i wojna. Podobnie ma się jej relacja z religią przodków – bohaterka/autorka pochodzi z głęboko religijnej rodziny żydowskiej, z rodu wybitnych talmudystów. Sama jednak odcina się od judaizmu – woli modlić się w samotności, mąż zawiódł ją także jako przewodnik duchowy, za którego go brała. Związek wojny i bycia Żydówką ominął ją – wyjechała z kraju i uniknęła losu wielu swoich bliskich. W rozmowach podczas wizyty na Węgrzech pojawia się często zdanie-mantra: „Nie wiesz, co my tu przeżyliśmy”.
Ostatnie (ro)związki dotyczą rodziców. Ten z ojcem, psychoanalitykiem, freudystą jest niezwykle bliski. Matka bywa o niego zazdrosna, wielokrotnie podkreśla, że jedyną miłością jej męża jest Sophie/Susan. Narratorka jednak dość ostro portretuje rodziców, nie szczędzi im krytyki.
„Rozwiązek” to niezwykle smutna książka, trudna w odbiorze poprzez brak chronologii i wielogłos. Warto jednak wejść w ten pełen rozpaczy i rozczarowania świat, by przyjąć od jego autorki naukę. To przecież wzorcowa narracja wykształconej kobiety, która jednak zmuszona jest do rezygnacji z własnych ambicji i staje się po prostu żoną. To zaś doprowadza ją do samobójstwa.
Anna Godzińska
Tytuł: Rozwiązek
Autorka: Susan Taubes
Tłumaczenie: Magdalena Nowak
Wydawnictwo: Korporacja Ha!art
