Jo Walton to popularna walijska autorka powieści spod szyldu fantastyki. W swojej najnowszej książce w dość subtelny sposób otarła się o ten gatunek, przedstawiając dwa warianty życia bohaterki. W niebanalny (choć coraz częściej wykorzystywany w literaturze) sposób pokazała jak decyzja jednej osoby może zaważyć na losach całego świata.
Patricia budzi się jako pacjentka z demencją. Wysila umysł, by przypomnieć sobie kim jest i jak się znalazła w szpitalu. Jednak pamięć płata jej psikusa – widzi siebie w dwóch odsłonach, czuje się rozdwojona, pojawiają się sprzeczne wspomnienia. Jedynie obrazy z dzieciństwa i dorastania pozostają niezakłócone. Skromna, religijna i pracowita Patsy dostaje się do Oksfordu, gdzie jest uczennicą m.in. Tolkiena. Poznaje tam Marka, z którym łączy ją pierwsze miłosne uczucie. Para postanawia się pobrać, lecz plany i ambicje chłopaka biorą w łeb. Mark żąda od Patsy natychmiastowej odpowiedzi, czy mimo przeszkód i braku perspektyw na wymarzone życie, wyjdzie za niego czy skorzysta ze zwolnienia z danego wcześniej słowa.
I w tym momencie narracja się rozwidla. Jednym torem podążymy za Patsy (przyjmującą „oświadczyny”) zmieniającą się stopniowo w Tricię – uzależnioną od męża frustrata, traktowaną jako maszyna prokreacyjna, nieszczęśliwą i rozgoryczoną matkę dziewięciorga dzieci. Pogrążająca się w domowych obowiązkach Tricia, głównie dzięki feministycznej książce „Mistyka kobiecości”, zdaje sobie sprawę, że jej życie może wyglądać inaczej. Zdecydowana zadbać o siebie, rozwijać się i uniezależnić od męża, w symboliczny sposób zmienia imię na Trish.
Druga opowieść przedstawia losy bohaterki odrzucającej propozycję Marka. Po zerwaniu dziewczyna wyjeżdża do Włoch, które zawładną jej sercem. Jako wykształcona pisarka decyduje się pisać przewodniki po najważniejszych miastach Italii. Każdy kolejny tom przynosi jej sukces. Poznaje również miłość swojego życia. Niestety, para żyje w świecie, w którym ciągle dochodzi do rozmaitych nieszczęść, ataków terrorystycznych, wojen. Dotyka to również Pat i jej nieformalnej rodziny. Im większe ich szczęście, tym bardziej los ich doświadcza.
„Podwójne życie Pat” to książka bardzo złożona, w której współistnieją dwie minipowieści. Poza postacią głównej bohaterki, w zasadzie nic ich nie łączy. Ale to nie tylko historia o tym, jak jedna decyzja zmienia życie czy losy świata. To raczej tylko pretekst do zwrócenia uwagi na sprawy bardzo istotne dla ludzi w ogóle. Pisarka skupiła się na kwestii płci – na przestrzeni kilkudziesięciu lat pokazała jak zmieniało się postrzeganie roli i funkcji kobiety w świecie. Pat, Bee czy Lorna to symbole walki o niezależność, sprawiedliwość, prawo do samorealizacji. Niezwykle bolesny jest portret Tricii, wykorzystywanej i upokarzanej nie tylko przez męża, ale i prawo. Dopiero lata 50. przynoszą triumf kobiet, np. w świecie nauki. Nie bez znaczenia pozostaje też fakt, że w 1952r. angielski tron objęła Elżbieta II.
Wiele miejsca w książce zajmuje historia – ukazywanie ważnych momentów historycznych, przełomowych i znaczących dla człowieka. Ważnym tematem jest także religia i wiara, pisarka wyraźnie piętnuje hipokryzję. Mówi się tu o społecznym wykluczeniu, ograniczonych horyzontach, uprzedzeniach wynikających m.in. z fanatyzmu religijnego. Znajdą się również problemy społeczne, jak bieda, uzależnienia, choroby, niechciane ciąże itp.
Nie sposób wymienić bogatego wachlarza tematów i wskazać tych najważniejszych, wszystkie bowiem mają wielki wpływ na bohaterów, ich przyszłość oraz losy świata. „Podwójne życie Pat” to dla mnie przede wszystkim hołd oddany kobietom oraz niezależności, w której pisarka upatruje klucza do szczęścia. Autorka przychyla się do teorii, że życie zgodnie ze swoim wewnętrznym głosem pozwala na szczęście i spełnienie, jest siłą, która potrafi przezwyciężyć największe kłopoty i cierpienia.
Kinga Młynarska
- Tytuł: Podwójne życie Pat
- Autor: Jo Walton
- Okładka: miękka
- Liczba stron: 376
- Data wydania: 2015
- Wydawnictwo: Świat Książki
