Śniło mi się, że szukam przedmiotów na dnie oceanu, śniło mi się, że ciemnoskóry zapaśnik ku uciesze gawiedzi zabiera mi sprzed nosa pełny kufel piwa, we śnie nie wiedziałem, że jest zapaśnikiem, chciałem go upodlić, daremnie, daremnie, to on upodlił mnie upodlił, i we śnie nieskończonym, i na jawie niezaczętej byłem upodlony. Sny pijaka dzieli od jawy tekturowa ściana, nocą pijakowi śni się to, co przeżył za dnia, trzeba raczej powiedzieć: nocą pijakowi pokazują się jego dzienne majaczenia. Brodziłem, tonąłem w morzu czterdziestopięcioprocentowego alkoholu, budziłem się zlany brunatnym potem, spoglądałem na zegarek, była czwarta rano, cyferblat parował gorzką żołądkową.
Jerzy Pilch, „Pod Mocnym Aniołem” [fragment]
W roku 2013 „Drogówka” pobiła rekordy oglądalności wśród polskiej publiczności (włączając w to wszystkie produkcje filmowe, również hollywoodzkie). Początek roku 2014 przyniósł zaś wyczekiwaną premierę nowego filmu naszego rodzimego reżysera – „Pod Mocnym Aniołem”. Skąd ta popularność? Smarzowski dotyka ważnych i jątrzących naród problemów, nie ozdabiając ich w złudzenia i miłe kłamstewka. Wali prosto z mostu, za ornamentykę obierając surową rzeczywistość.
Drogówka odsłaniała kulisy pracy szanownych panów policjantów, łapówkarstwo, dziwkarstwo, realny status „stróżów prawa”. „Pod Mocnym Aniołem” zaś to opowieść o problemie, który rozszerzając się na ogromną skalę, zawsze dotyczy właściwie tylko indywidualnego człowieka. Człowieka, który zaczyna pić i w piciu zupełnie siebie zatraca. Głównym bohaterem, wokół którego zarysowana jest oś filmu, jest Jerzy – pisarz i alkoholik. W tę rolę wcielił się Robert Więckiewicz, a za nim, w pozostałe postacie, cała plejada znanych widzowi aż do znudzenia gwiazd polskich. Nie zabrakło więc Andrzeja Grabowskiego, Mariana Dziędziela, Marcina Dorocińskiego, Jacka Braciaka, Kingi Preis, Arkadiusza Jakubika, Izabeli Kuny, Krzysztofa Kiersznowskiego, Iwony Wszołkówny i innych (którzy nieodzownie musieli się pojawić choćby w kilkusekundowych epizodach).
Film stanowi – można to już śmiało przyznać, tuż za autorem książki – adaptację powieści Jerzego Pilcha, która w 2001 roku zdobyła Literacką Nagrodę Nike. Oczekiwany był jednak raczej jako wolna impresja na temat, tymczasem od tytułu do ogółu film podąża za książką, jak można się spodziewać zubożając przy tym treść i przekaz. Wewnętrzne piekło przeżyć bohatera powieściowego, które Pilch zręcznie oddał słowem, Smarzowski siłą rzeczy przedstawić musiał obrazem. Nonszalancję opisu zastępuje więc, typowy dla reżysera, brutalny naturalizm. Niech nie będzie zaskoczony nikt widokiem rzygowin, ludzkich odchodów, piany toczonej z ust; ociekającego szczynami poniżenia godności ludzkiej. Konstrukcję obrazu cechuje deliryczna nieciągłość; niedokańczanie wątków, nagłe wstawki przypadkowego seksu w przypadkowych momentach. Tak przez Smarzowskiego ukazany zostaje alkoholizm.
„Pod Mocnym Aniołem” można uznać za film ostrzegawczy, edukacyjny. Jednak raczej nie dający nadziei tym, którzy już tkwią w kleszczach wysokoprocentowego nałogu. Zostają pozostawieni jak ten bohater. Na środku skrzyżowania, jak na rozstaju dróg, wśród przejeżdżających samochodów i zmierzających gdzieś w swoich sprawach przechodniów. Sami, pomiędzy knajpą a domem, pomiędzy pustką a przepaścią.
Magdalena Karkiewicz
Ocena: 3,5/6
Reżyseria: Wojciech Smarzowski
Tytuł oryginalny: Pod Mocnym Aniołem
Premiera polska: 17 stycznia 2014
Produkcja: Polska
Występują: Robert Więckiewicz, Andrzej Grabowski, Marian Dziędziel, Marcin Dorociński, Jacek Braciak, Kinga Preis, Arkadiusz Jakubik, Izabela Kuna, Krzysztof Kiersznowski, Iwona Wszołkówna
Dystrybutor: Kino Świat