Opis drogi, jaką przechodzi małe dziecko ze świata dziecięcej niewinności poprzez podświadomość aż do poznania prawdy o brutalności społeczeństwa, to temat często zgłębiany przez współczesnych twórców, nie był on jednak obcy także wcześniejszym pisarzom. Przykładem człowieka, który spojrzał na dorosłych z perspektywy małej dziewczynki, jest Henry James. Jego wydana w roku 1897 książka: „O czym wiedziała Maisie” po ponad stu latach doczekała się polskiego tłumaczenia.
W wyniku rozwodu rodziców, Maisie zostaje bez ostrzeżenia wprowadzona do świata, w którym egoizm odgrywa najważniejszą rolę. Matka i ojciec walczą o prawa do opieki nad dzieckiem nie ze względu na miłość, jaką je darzą, ale raczej fakt, że w ich przekonaniu z pomocą dziewczynki dopieką sobie nawzajem. Maisie staje się posłańcem nienawiści, narzędziem zemsty, filiżanką bez dna, którą dorośli mogą napełniać jadem.
Mała dziewczyna spełnia rolę broni przekazywanej z rąk do rąk w walce pomiędzy rozwodzącymi się rodzicami, a potem także ich partnerami. Wiedza o świecie, jaką zdobywa Maisie, przedstawia go w złym świetle, a mimo to dziecko wierzy w dobro i marzy tylko o miłości dorosłych, którzy niekoniecznie uważają ją za człowieka, przypomina im raczej zabawkę. Ona sama nie jest w stanie ustrzec się przed zepsuciem niszczącym serca wszystkich wokół. Chociaż pragnienia dziewczynki można nazwać szlachetnymi, w drodze do ich spełnienia popełnia ona błędy. Czasami jest samolubna, rani uczucia innych chcąc zadowolić każdego z osobna.
Maisie jest pomijana przez wszystkich, jej uczucia nie mają znaczenia, bo przecież – jako dziecko – niczego jeszcze nie rozumie. Argument, jakim posługują się dorośli nie tylko w stosunku do niej, ale wszystkich najmłodszych, nie ma jednak zbyt wiele wspólnego z rzeczywistością. Tak naprawdę dziewczynka widzi znacznie więcej, niż chciałaby zobaczyć i mogła zaakceptować. Jej umysł być może nie pojmuje wszystkiego, ale przetwarza informacje, a zrozumienie przychodzi z czasem.
Ciekawym zabiegiem było zastosowanie przez autora, Henry’ego Jamesa, języka z pewnością nie należącego do łatwych. Czytelnik niejednokrotnie gubi się w akcji – zupełnie jak dziecko, z którego perspektywy ją obserwuje. Ponadto patrzy on na bohaterów i ocenia ich nieobiektywnie. Obserwuje rodziców oraz ich nowych małżonków oczami naiwnej dziewczynki pragnącej miłości, akceptacji.
Trudno jest oceniać tę książkę ze względu na akcję, gdyż rozgrywa się ona w tle. Główna rola została przypisana Maisie, a także jej uczuciom, spostrzeżeniom, i to właśnie one dominują w tekście. Z pewnością powieść trafi do czytelnika lubiącego lektury opisujące trudne dzieciństwo i przedstawiające świat z perspektywy najmłodszych. Nie jest ona jednak przeznaczona dla miłośników szybkiego tempa.
Już niedługo na ekranach kin pojawi się współczesna interpretacja powieści „O czym wiedziała Maisie”. Być może ten rok to właściwy moment, by zapoznać się z książkowym pierwowzorem?
Monika Zbozień
Ocena: 3/5
Tytuł: O czym wiedziała Maisie
Autor: Henry James
Okładka: Twarda
Liczba stron: 328
Rok wydania: 2012
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
