Izabela Cywińska to dla mnie przede wszystkim reżyserka „Bożej podszewki”, serialu, który wywołał swego czasu sporą dyskusję na temat pokazywania historii Kresów. Poza tym to także minister kultury w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Osoba, która urodziła się przed II wojną światową, w zupełnie innym świecie, dorastała w czasach stalinizmu i komunizmu, by znaleźć się w polityce (choć na chwilę) po przemianach w 1989 r. Jej autobiografia „Dziewczyna z Kamienia” to opowieść o sztuce, miłości i polityce.
Trzy epoki, w których przyszło żyć autorce, podzieliła na jeszcze mniejsze fragmenty. Za cezury służą jej zarówno doświadczenia osobiste, jak i kluczowe wydarzenia w dziejach historii Polski. Prowadzi nas nie tylko przez osiemdziesiąt lat swojego życia (sięga także jeszcze dalej, opowiadając o losach swoich rodziców), ale także po różnych rejonach Polski. Jej dzieciństwo to przede wszystkim idylla w tytułowym Kamieniu Puławskim – dworku pełnym rodziny i służby. Wybuch wojny początkowo nie burzy tego spokoju, ale jednak kolejne jej lata, a także sytuacja zaraz po zakończeniu, zmuszają rodzinę do przeprowadzki. Zakopane, Kraków, Legnica i w końcu Szczecin, który na dłuższy czas staje się domem tej rodziny. Tu kończy się dzieciństwo autorki, a kolejne lata to kolejne miejsca na mapie Polski, w których studiuje i pracuje. Poznań, Warszawa, Kalisz – to te najważniejsze.
Autobiografię wypełnia także ogromna ilość osób. Cywińska odkrywa przed nami losy swojej rodziny, tropi wskazówki, rozwiązuje zagadki, by dojść do genealogicznej prawdy, ale także, by połączyć osoby i wydarzenia w jeden wielki obraz własnej przeszłości. Reżyserka udaje się w nią dzięki nie tylko wspomnieniom, ale i przedmiotom. Rodzinne pamiątki stają się przyczynkiem do snucia narracji o sobie i innych. Stanowią one także niezwykły element tej biografii – nie tylko bowiem wędrują z autorką podczas przeprowadzek, ale także dostają nowe życie, stając się rekwizytami w jej filmach.
Swoje nietuzinkowe losy Cywińska osadza na tle podobnych dziejów naszego kraju. Wielka Historia dotyka jej nie tylko podczas ministrowania, ale ma także wpływ na jej działalność reżyserską. Niejednokrotnie napotykamy wspomnienia o pobycie w areszcie czy opresji ze strony władzy.
„Dziewczyna z Kamienia” to fascynująca podróż przez Polskę przed- i powojenną, czasy komunizmu i współczesne. To narracja o świecie, którego już nie ma – pisana zresztą z duża dozą nostalgii i wzruszenia. Tytułowy Kamień nie ma nic wspólnego z tym pisanym małą literą – za dużo tu wzruszeń i emocji.
Tytuł: Dziewczyna z Kamienia
Autorka: Izabela Cywińska
Wydawnictwo: Agora
Premiera: marzec 2015
