Dorobek reżyserski Johna Turturro jest skromny. Turturro znany jest bardziej jako aktor, a filmy robi średnio co pięć lat. Niemniej wszystkie jego obrazy były nominowane do co znaczniejszych nagród (Złoty Lew za „Romance & Cigarettes”, Złota Palma za „Illuminatę”) oraz wyróżniane – w Cannes („Mac”) i w ramach Planete+ Doc Film Festival („Passione”). „Casanova po przejściach” to komedia, która mogłaby zdobyć szereg nagród. Turturro potwierdza swoją klasę, a jako scenarzysta i reżyser wznosi się ponad to, co stworzył dotychczas.
Pierwsze, co rzuca się w oczy to wspaniała obsada. Turturro zgromadził wokół siebie ludzi, których nazwiska są wystarczająco ponętną reklamą. Vanessa Paradis w roli ortodoksyjnej żydówki, Sharon Stone, która jako ikona seksu miała święte prawo zagrać w „Casanovie…”. Dalej: Woody Allen (legenda głosi, że jak tylko usłyszał historię, którą Turturro pragnie sfilmować, zadzwonił do reżysera z prośbą o aktorski etat w jego filmie) oraz Liev Schreiber – wizualnie znany z „Wolverine”, ale przede wszystkim reżyser genialnego „Wszystko jest iluminacją”. To musiało się udać.
Turturro opowiada nam historię w pięknej i zmysłowej oprawie wizualnej. Fioravante (w tej roli reżyser) jest florystą. Jego przyjaciel – Murray (Woody Allen) traci pracę, ale szybko wpada na pomysł jak rozkręcić nowy interes. Jego koleżanka szuka kogoś do miłosnego trójkąta, więc zmyślny dziadyga namawia Fioravante, by spróbował swoich sił. Od tej pory mężczyźni występują jako duet alfons i żigolo. Dzięki obrotności Murraya i zdolnościach Fioravante zarabiają krocie. I wtedy pojawia się Avigal (Vanessa Paradis) – ortodoksyjna żydówka i wdowa z szóstką dzieci.
Turturro pokazuje nam przede wszystkim człowieka i międzyludzki uniwersalny wymiar emocji i uczuć, których doświadczają wszyscy ludzie bez względu na dzielące ich różnice etniczne, religijne czy seksualne. Mamy tu więc grupę ortodoksyjnych Żydów, żywiołowych małych Afroamerykanów, zblazowane, bogate mieszkanki Nowego Jorku, ujarzmioną przez patriarchat samotną kobietę, niepraktykującego Żyda, który przebranżawia się na alfonsa i tak dalej. Historia miłosna toczy się na tle mozaiki rasowej, pokoleniowej, klasowej i seksualnej, ale paradoksalnie zarzewia konfliktów w owej różnorodności stanowią pierwszy krok ku porozumieniu. Jednak najważniejsze jest to, że Turturro nie ocenia żadnego z bohaterów, każdego z nich naznacza słabościami, ale jednocześnie rehabilituje. Urzeka to proste i ciepłe podejście do człowieka kimkolwiek by nie był – napaloną, cycatą burżujką czy ortodoksyjnym strażnikiem żydowskiej tradycji. Nie ma tu miejsca na negatywne i pozytywne postacie, są po prostu ludzie.
Możemy tu obserwować także swobodną grę stereotypami. Główny bohater para się zawodem, przypisanym kobiecie, po godzinach jest florystą, gotuje i to on wygląda przez okno swojej ukochanej Nie epatuje męskością, samczą siłą. Jego wrażliwość jest równoważna z powściągliwością, co czyni go o w oczach kobiet ekskluzywnym towarem, jak określi go jedna z klientek. Kobiety z kolei są tu z jednej strony agresywne seksualnie, z drugiej (w przypadku Avigal) stłamszone i niedopieszczone. Turturro kontrastuje swoich bohaterów, co rodzi pytanie o zależność jednostki względem systemu (pozycja kobiety w społeczności żydowskiej), a jednocześnie przyprawia widza o śmiech (staruszek, którego gra Woody Allen, opiekujący się grupką roztańczonych, rozskakanych murzynków). Komedię wzbogaca dodatkowo właśnie ów allenowski czar – jego swobodna gra aktorska wiele wnosi do gatunku, w którym sam tworzy od dziesiątek lat.
Turruro stworzył dzieło o nieskazitelnym charakterze – dobre, proste, angażujące i gatunkowo zabawne. Film charakteryzuje ciepłe spojrzenie na ludzkie słabości, a wyważona narracja i rewelacyjny scenariusz wciąga bez końca. Fatalnie przetłumaczony na polski Casanova jest nomen omen do zakochania.
Ewa Jezierska
Ocena: 6/6
Reżyseria: John Turturro
Tytuł oryginalny: Fading Gigolo
Premiera polska: 9 maja 2014
Produkcja: USA
Występują: John Turturro, Woody Allen, Vanessa Paradis, Liev Schreiber, Sharon Stone, Sofía Vergara, Tonya Pinkins, Jade Dixon
Dystrybutor: Kino Świat
