FESTIWAL „KULTURY W KONTAKCIE|”
I EDYCJA
HUMANISTA W PODRÓŻY – DOŚWIADCZENIE PODRÓŻY CZY TURYSTYCZNA POTRZEBA KONSUMPCYJNA?
Koncepcja i organizacja:
dr Monika Wójciak, dr Agata Jawoszek (Instytut Filologii Słowiańskej UAM, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej)
termin: 12-14, czerwiec 2015
Miejsce: Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM, Teatr Ósmego Dnia, Kino Charlie Monroe
Zakładamy cykliczny charakter spotkań (np. raz do roku lub kwartalnie), z których każde poruszałoby inny temat spełniający postulat humanistyki zaangażowanej z pełną świadomością wyzwań, jakie stoją przed nią dzisiaj, stąd nazwa cyklu „Festiwal Kultury w Kontakcie” sugerująca inne niż stricte wykładowe obcowanie z podawaną wiedzą (w programie warsztaty w duchu dialogu, empatii i porozumienia ponad podziałami, budowanie postaw obywatelskich, prorównościowych).
Przedsięwzięcie ma charakter, z jednej strony integrujący środowiska studencko-naukowe i szkolne, z drugiej natomiast pozostaje wierne swoim dydaktyczno-badawczym celom. Wpisuje się wszak konsekwentnie w program badań prowadzonych w Instytucie Filologii Słowiańskej UAM (migracje, zjawiska trans kulturowe, mapowanie kultur i in.) oraz w charakter dydaktyczny kursów odbywających się w IFS (np. specjalizacja turystyczna)
Projekt ma charakter dydaktyczno-naukowo-popularyzatorski. Tematycznie oscyluje wokół kulturowych aspektów podróży, rozumianych nie tylko jako przemieszczanie się, ale przede wszystkim jako spotkanie z Innym i próba zmierzenia się z własną kulturą, tożsamością oraz podmiotowością.
Podczas cyklu spotkań adresowanych do uczniów wyższych klas poznańskich szkół średnich (2-3) oraz do studentów niższych lat studiów (1-2) kształcących się w Instytucie Filologii Słowiańskiej UAM chcemy osiągnąć trojaki cel. Po pierwsze, naszym zamiarem jest oswojenie licealistów z ideą studiowania kierunku humanistycznego, tu: filologii, poprzez ich integrację ze studentami oraz kadrą naukowo-dydaktyczną zatrudnioną na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej (cel promocyjno-pupularyzatorski). Zakładamy, że kontakt z niestandardowo podaną wiedzą humanistyczną stanie się inspiracją dla uczniów poszukujących dalszej drogi swojej edukacji, którzy często nie decydują się na podjęcie studiów ściśle humanistycznych z obawy przed ich anachronicznym charakterem (takiemu stereotypowemu spojrzeniu sprzyja rynkowe deprecjonowanie wiedzy humanistycznej jako nieprzydatnej w globalnie pojmowanej ekonomii). W takim sensie planowany cykl warsztatów, spotkań, wykładów spełni swoistą rolę „otwartych drzwi” zarówno Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej, jak i naszego macierzystego Instytutu Filologii Słowiańskiej.
Dla uczniów poznańskich szkół średnich i dla studentów Festiwal będzie zatem okazją do poszerzenia wiedzy o kulturowe aspekty turyzmu w głęboko humanistycznym i antropologiczno-kulturowym aspekcie. Przyjęta perspektywa pomoże spojrzeć na zagadnienie szerzej, co wydaje się szczególnie cenne – to po drugie (cel dydaktyczny) – również z punktu widzenia naszych studentów – filologów słowiańskich i bałkanistów, dla których codziennością są podróże do krajów, których kulturę i język zgłębiają. Uświadomienie sobie złożoności i subtelnych kontekstów spotkań z inną kulturą, tradycją i doświadczeniem może nieść za sobą dużą zmianę jakościową. Wychodząc ze stanowiska zaangażowanej humanistyki, zakładamy, że efektem projektu będzie uwrażliwienie studentów i uczniów na międzykulturowe niuanse, które ujawniają się w chwili spotkania z odmiennością. Po trzecie wreszcie (cel naukowy), doświadczenie i wiedza uzyskane podczas realizacji projektu w sposób wymierny poszerzą horyzonty badawcze, pozwolą uruchomić perspektywę komparatystyczną, spojrzeć na przedmiot badań własnych w ujęciu interdyscyplinarnym.
Program I edycji będzie obejmował:
1. WARSZTATY POST-TURYSTYKA
2. WARSZTAT
3. TRZY PANELE DYSKUSYJNE:
• REPORTAŻ/LITERATURA PODRÓŻNICZA
• FOTOGRAFIA
• DYSKURS NAUKOWY (PODSUMOWUJĄCY) [antropologia, socjologia, turystyka]
4. PRZEGLĄD FILMÓW DOKUMENTALNYCH POŁĄCZONYCH Z DYSKUSJĄ
5. KONCERT: PROJEKT PODRÓŻNICZO-MULTIMEDIALNY
WARSZTATY
I WARSZTAT
TYTUŁ: TURYSTYKA ODPOWIEDZIALNA I ZRÓWNOWAŻONA
Warsztaty skierowane do studentów specjalizacji turystycznej, ale też do wszystkich zainteresowanych, w tym pracowników, uwrażliwiające na problemy związane ze współczesną turystyką.
Warsztaty zostaną zmodyfikowane pod kątem ich przydatności dla studentów Instytutu Filologii Słowiańskiej UAM (szczególny nacisk na zagadnienia związane z Bałkanami i Europą Środkowo-Wschodnią).
Prowadzenie: Maria Zlonkiewicz, Piotr Cywiński; Portal: Post-Turysta.pl
Moduł pierwszy – Przed podróżą (2 h)
• Zastanowimy się nad dominującą narracją w turystyce – w tym słownictwem i sformułowaniami kształtującymi naszą wyobraźnię oraz źródłami wiedzy o świecie, które wpływają na nasze turystyczne oczekiwania, tym samym na „turystyczne spojrzenie”, czyli nawyk kojarzenia miejsc z konkretnymi zespołami sensów i wspólna wyobraźnia turystyczna. Na tej podstawie zbadamy to, jak turystyczne oczekiwania potrafią wpływać na odwiedzany przez turystów świat.
Moduł drugi – Spojrzenie przez obiektyw (2h) (film najprawdopodobniej pokazywany będzie podczas wykładu)
• Film dokumentalny „Z kamerą wśród ludzi / Framing the Other” reż. Ilja Kok, Willem Timmers, Holandia 2011 – mającego na celu pokazanie perspektywy mieszkanek i mieszkańców Globalnego Południa traktowanych niczym eksponat.
• Dyskusja o filmie i zjawisku.
• Pytania problemowe dotyczące fotografii wakacyjnej.
Moduł trzeci – Konsument na wakacjach vs. wakacje od konsumpcji (1h)
• Przedstawione zostaną podstaw teorii turystycznych dotyczących klasy średniej, w tym próba naszkicowania portretu psychologicznego człowieka na wakacjach w kontekście rodzących się kompleksów i „efektu demonstracji”.
Moduł czwarty – Neokolonializm turystyczny? (1:30h)
• Warsztat pokazujący charakterystykę modelu biznesowego all-inclusive oraz porównanie go z dzielnicami turystycznymi odwiedzanymi przez backapckerów. I na tej podstawie co traci, a co zyskuje państwo Globalnego Południa, jego mieszkańcy oraz lokalni sąsiedzi kurortów na masowym ruchu turystycznym. Zastanowimy się czy istnieje neokolonializm turystyczny.
Moduł piąty – Nowe trendy (1h)
• Pokazanie wad i zalet tzw. wolonturystyki oraz turystyki granicznej. Dyskusja o turystyce Fair Trade.
Moduł szósty – Znaczenie tożsamości (0:30h)
• Podróżnik i turysta – prawdziwa czy fałszywa opozycja?
PANELE DYSKUSYJNE
Pomyślane przez nas panele dyskusyjne będą miały charakter okrągłego stołu/agory, przestrzeni do dyskusji pomiędzy zaproszonymi gośćmi i przedstawicielami środowiska naukowego. Zakładamy w nich również aktywny udział uczniów i studentów.
Panele stanowić będą zwieńczenie i podsumowanie tej edycji Laboratorium. Ich wideo zapis lub stenogram w wersji tekstowej zostanie udostępniony w specjalnie pomyślanej platformie internetowej.
TYTUŁ: LITERACKIE I FOTOGRAFICZNE KREACJE ŚWIATA
Tematem, składającego się z trzech części, panelu będą: rola reportażu i reportera, podróżnika i literatury podróżniczej, fotografii i fotografa we współtworzeniu obrazu/ów rzeczywistości. Debata, w której wezmą udział zaproszeni goście – reporterzy, autorzy literatury dokumentalnej i podróżniczej, literaturoznawcy, antropolodzy, socjolodzy, turystolodzy, fotografowie – podejmie problematykę szeroko rozumianego konfrontowania się ze światem – w jego wielowymiarowym, wielokulturowym, wielotożsamościowym, złożonym i skomplikowanym kontekście. Spotkanie, co szczególnie istotne, będzie miało charakter interdyscyplinarny.
PRZEGLĄD FILMÓW DOKUMENTALNYCH
TYTUŁ: Z KAMERĄ WŚRÓD LUDZI…
Podczas spotkania odbędzie się projekcja filmów dokumantalnych: Z kamerą wśród ludzi, Gringo Trails, Playa Coloniale, Tourisme Interantional.
Każdy z filmów podejmuje ważny problem związany z tematem przewodnim projektu. Pokazowi towarzyszyć będzie otwarta dyskusja moderowana przez organizatorki lub/i zaproszonych gości.
KONCERT
TYTUŁ: PODRÓŻE MUZYCZNE/ IGOR SPOLSKI & THE DUDES
Koncert, z pozoru nie akademicka i nie dydaktyczna forma, będzie pretekstem do refleksji nad jeszcze innym sposobem „zapisywania” świata w podróży i przekazywania jego obrazów. Autor projektor – Igor Spolski pisze:
„Jestem podróżnikiem i songwriterem. Nie osobno, tylko dwa w jednym. Wyjeżdżam w najróżniejsze zakątki świata obładowany małymi instrumentami, spotykam ludzi, rozmawiam z nimi, zaprzyjaźniam się, szukam inspiracji i ją znajduję. Robię fotografie, które zmieniam w pocztówki; zbieram materiały video, które zamieniam w videoklipy. Kolekcjonuje sample, opowieści i historie napotkanych ludzi, z których potem robię muzykę. Z takich właśnie zbiorów i inspiracji powstała moja pierwsza płyta Lewe racje, którą nagrałem wraz z nepalskimi muzykami w dalekim Kathmandu. Najnowsza płyta Wakacje z Hindusami jest sumą czterech lat doświadczeń z wypraw do Azji. To piękne akustyczne piosenki, oparte na nietypowych brzmieniach często nawiązujących do obszarów kulturowych, w których zostałe napisane. To piosenki, które zabiorą Cię w podróż bez biletu.”
WARSZTAT
„Szakal, żyrafa i tubylcy, czyli jak się ma idea NVC (Komunikacji Opartej na Empatii) do spotkań z inną kulturą”
(prowadzenie dr Agata Jawoszek, absolwentka Studium Coachingu oraz I stopnia Szkoły Trenerskiej Komunikacji Opartej na Empatii [akredytowanej przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne])
W ramach kilkugodzinnego warsztatu uczestnicy zapoznają się, poprzez doświadczenie i odpowiednio dobrane ćwiczenia indywidualne i grupowe, z koncepcją Komunikacji Bez Przemocy opartą o metodę Marshalla Rosenberga – w tym wypadku dostosowaną do problematyki spotkań międzykulturowych w przestrzeni podróżniczej.
Podsumowanie:
Projekt ma mieć z założenia charakter cykliczny, popularyzatorsko-dydaktyczny. Jego celem będzie z jednej strony integracja środowisk uniwersyteckich i szkolnych, z drugiej zaś uwrażliwienie młodych ludzi na kulturowe aspekty szeroko rozumianej turystyki (postulat budowania świadomych postaw obywatelskich przy jednoczesnym uwrażliwieniu na odmienności i różnice kulturowe). Usytuowanie projektu zarówno w przestrzeni uniwersyteckiej (sale wykładowe, lobby Wydziału) jak i miejskiej współgra z jego założeniami.
