Serhij Żadan ze swoim tomikiem „Etiopia” to kolejna kandydatura zgłoszona to drugiej edycji Europejskiego Poety Wolności.
Ukraiński poeta w dość nietypowy sposób wyraża swoją ideę wolności. Poprzez formę, leksykę, treść, a nawet rytm próbuje stworzyć utwory, które przyciągną swą atrakcyjnością młodego odbiorcę. To głównie do dorastających, dojrzewających osób skierowana jest ta poezja. Liryka buntu, ironii, kpiarski ton, echa Villona, dosadny język, sens ukryty pod maską być może nawet kontrowersyjnych tematów, a na pewno odważnych i raczej dla poezji niezwykłych.
Już w otwierającym „Etiopię” wierszu Żadan wyraźnie zaznacza kierunek, w którym podąży ta liryka. W pierwszej części zbiorku świat poetycki budowany jest wokół tematu narkotyków, ale to wydaje się jedynie „chwytem”, który ma przyciągnąć uwagę, a może również szokować. Bo jakby mimochodem podmiot komentuje sytuację polityczną:
w kraju stagnacja i buractwo,
aferałowie, sprzedajne lewactwo.
czy w innym miejscu:
Jedziemy, bracie, do Stachanowa,
tam raj na ziemi: gospodarka planowa.
I tak będzie w każdym niemal wierszu. Żadan obiera sobie z pozoru lekki temat, przedstawia go w iście łotrzykowskim stylu, lecz pod warstwą trefnisia-ironisty kryją się gorzkie oceny rzeczywistości oraz niedalekiej przeszłości. Poeta jest komentatorem zjawisk społecznych klasy robotniczej, obśmiewa m.in. ludzi wpływowych, a raczej ich głupotę, pazerność, zaściankowość itp. Nie personalnie oczywiście –piętnuje zachowanie typowe dla danej profesji czy postawy.
„Etiopia” dzieli się na dwie wyraźne części – tematyczne i formalne. W tej drugiej poeta jest nieco bardziej poważny. Tu ośrodkiem jego poetyckich zainteresowań jest człowiek. Autor ukazuje ludzką bezsilność, zagubienie, choć nadal tym wierszom towarzyszy liryczne omówienie spraw bieżących, codzienności w konkretnym kraju. Dodajmy – w kraju, z którego chce się uciec.
I podmiot Żadana ucieka. Szczególnie upodobał sobie wszelkie morza i oceany. Najczęściej środki poetyckiego wyrazu tworzone są tu z motywów marynistycznych. Bohater dobrze się czuje w portach, na nadbrzeżu, ale jego celem jest dotarcie do dalekiego lądu. Płynie ku lepszemu, ku marzeniom, ku wolności. Kresem jego wędrówki ma być utopijna Etiopia, gdzie czekają na niego przyjaźni rastafarianie. Wolność próbuje osiągać na dwa sposoby: przez szukanie nowego miejsca, bezpiecznego azylu, gdzie wszystkim żyje się dobrze, oraz przez odkrywanie wolności w sobie samym.
Poprzez szokowanie, tematy kontrowersyjne, młodzieżowy styl, wyjście do pokolenia wkraczającego dopiero w dorosłość (uatrakcyjnianie spotkań autorskich m.in. dzięki rapowaniu własnej poezji) Żadan podejmuje próbę, udziela swojego głosu i ma nadzieję, że okaże się on wielogłosem młodego pokolenia, które dążyć będzie ku poprawie, ku szeroko rozumianej wolności – że nie tylko ukraińska młodzież będzie wieść życie lepsze niż bohaterowie tych smutnych, choć przecież dowcipnych ballad.
Kinga Młynarska
- Tytuł: Etiopia
- Autor: Serhij Żadan
- Okładka: miękka
- Liczba stron: 148
- Data wydania: 2011
- Wydawnictwo: słowo / obraz terytoria
