Ziemia kłamstw, Raki pustelniki, Na pastwiska zielone – Anne B. Ragde

Literatura skandynawska na dobre zagościła na polskich  półkach – wszystko to  oczywiście za sprawą kryminałów. Warto jednak sięgnąć po inny typ powieści – po to chociażby, by przekonać się, iż nie tylko sensacją i zbrodnią Skandynawia żyje i nie tylko o tym jej autorzy/autorki piszą. Anne B. Ragde w znakomity sposób udowadnia, że problemy ludzi żyjących na zimnej północy są nam bliskie i bardzo aktualne.

„Ziemia kłamstw”, „Raki pustelniki” i „Na pastwiska zielone”  to trylogia opowiadająca o losach dość specyficznej rodziny. Wszystko zaczyna się, jak w dobrym kryminale – rodzice znajdują  swojego nastoletniego syna martwego (popełnił samobójstwo), ale wbrew pozorom to nie tej rodzinie będziemy się przyglądać. Ta sytuacja pozwala nam poznać pierwszego z braci Neshov – Margido. Jest on bowiem organizatorem pogrzebów i już za chwilę sam otrzyma informację o bardzo ciężkim stanie zdrowia swojej matki. Sposób, w jaki dowiaduje się o tym fakcie, pokazuje, że nie mamy do czynienia za zwyczajną rodziną, że coś tu jest nie tak. Następnym bohaterem, jakiego poznajemy, jest Erlend – żyjący w Kopenhadze w szczęśliwym związku gej. Jednak pod płaszczykiem zabawy i cieszenia się życiem, ukrywa prawdę o swoim pochodzeniu, ucieka od przeszłości. I wreszcie Tor – ostatni z braci Neshov – to on żyje z matką i ojcem, prowadzi gospodarstwo, hoduje świnie. To właśnie on informuje wszystkich o chorobie matki. Ojciec zresztą to także bardzo zagadkowa postać – przez większą cześć akcji pierwszego tomu zupełnie się nie odzywa, jest jakby cieniem, kimś, kto jest nieakceptowany przez synów, odrzucony, wręcz znienawidzony.  Ostatnią ważną postacią okazuje się także nieznana nikomu wcześniej córka Tora – trzydziestoośmioletnia Torunn –  współwłaścicielka kliniki dla zwierząt, specjalistka od tresury psów.  Wszyscy oni spotykają w szpitalu, a potem na pogrzebie nestorki rodu. I to jest punkt zwrotny – nic już nie będzie takie samo.

Ragde znakomicie prowadzi narrację, która ukazuje tajemnice, sekrety rodziny, które wychodzą na jaw w zaskakujący sposób. Jeden wieczór zmienia w życiu rodziny bardzo wiele i każdy z bohaterów  przechodzi ogromną metamorfozę. Śmierć despotycznej i toksycznej matki niejako wyzwala bohaterów, pozwala odetchnąć im pełną piersią oraz ujrzeć to, co do tej pory schowane było gdzieś bardzo głęboko.  Niemalże każdy z synów, jak i ojciec (czy aby na pewno – ojciec? Nie chcę zdradzać fabuły) stają się dzięki temu spotkaniu o wiele szczęśliwsi, pełniejsi i bardziej otwarci. Jednak dwoje z bohaterów nie udźwignie zmian, jakie przynosi wyrwanie się spod władzy Anny Neshov.

Autorka oddaje narrację w ręce bohaterów i bohaterki – znamy więc ich myśli, emocje, odczucia. Jest to świetny zabieg przybliżający ich postaci. Nie pozostajemy obojętni na ich cierpienie, rozumiemy ich decyzje. Jest to więc opowieść wielogłosowa, w której każdy pojedynczy głos łączy się z pozostałymi, tworząc pasjonująca całość. Ciekawe są także opisy, pełne detali, najmniejszych szczegółów, które zaznajamiają czytelniczki i czytelników z realiami życia na norweskiej głuchej wsi czy w  kopenhaskim apartamencie.

Dla czytelnika/czytelniczki genderowej na pewno ciekawym będzie motyw homoseksualny w tej powieści. Mamy bowiem tutaj watek nie tylko Erlenda i jego partnera, ale i dwóch lesbijek – ich przyjaciółek. Z jednej strony więc reprezentacja pełnej otwartości w Danii, z drugiej zaś zacofanie norweskiej wsi. Wiemy, że najmłodszy Neshov opuścił rodzinny dom wiele lat temu właśnie z powodu braku akceptacji, a wątek samobójstwa motywowanego strachem przed odrzuceniem z powodu seksualności pojawia się tu kilkakrotnie. Jednym z najbardziej wzruszających wątków, choć nie do końca dopowiedzianym, jest historia ojca Neshov.

Każdy z tomów kończy się w taki sposób, by nie móc się doczekać sięgnięcia po następny. Jest to znakomicie napisana powieść z prawdziwego zdarzenia. To taki typ lektury, która wciąga nas już od początku w swój świat. Jeśli ktoś ma ochotę na fascynującą wycieczkę w mroczną i trochę smutną rzeczywistość zimnej Skandynawii, trylogia ta jest najlepszym po niej przewodnikiem.

Anna Godzińska

Tytuł:  Ziemia kłamstw, Raki pustelniki,  Na pastwiska zielone

Autor:  Anne B. Ragde

Data wydania:  2012

Wydawnictwo: Smak Słowa

About the author
Anna Godzińska
Ukończyła studia doktoranckie na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego, autorka tekstów o miłości poza fikcją w magazynie Papermint oraz o literaturze w Magazynie Feministycznym Zadra. Fanka kobiet - artystek wszelakich, a przede wszystkim molica książkowa;)

komentarz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *