Pełnometrażowy debiut, pochodzącej z Izraela, Ramy Burshtein jest skromnym, cichym i refleksyjnym obrazem społeczności chasydzkiej, widzianym oczami kobiet. Pomimo kulturowej odmienności porusza uniwersalne tematy, w których punkty wspólne bez trudu odnajdą widzowie spoza środowiska ortodoksyjnych Żydów.
„Wypełnić pustkę” to historia kształtowania i dojrzewania jednej decyzji. Osiemnastoletnia Shira (ujmująca autentycznością Hadas Yaron) jest bliska wyjścia za mąż. Gdy w ostatnim miesiącu ciąży niespodziewanie umiera jej starsza siostra Esther (Renana Raz), Shira staje przed trudną propozycją poślubienia jej męża, Yochaia (Yiftach Klein). Odpowiedzialność decyzji jest ogromna, a jej ciężar wynika z napięcia między presją rodzinną, tradycją, poczuciem powinności i niejasnymi uczuciami. Sytuacja Shiry stanie się również zarzewiem konfliktu między, próbującymi ją wyswatać, matką (Irit Sheleg) i ciotką (Razia Israeli).
Nagłe okoliczności wymagają od zaledwie osiemnastoletniej bohaterki zdecydowania doświadczonej kobiety. Przyśpieszone dojrzewanie powoduje w dziewczynie zmieszanie i dezorientację, czego skutkiem jest paraliż decyzyjny i nieumiejętność jasnego odczytania własnych uczuć. Wypełnić pustkę przedstawia siatkę zależności, w jaką wszyscy jesteśmy uwikłani. Decyzja, którą ostatecznie podejmie Shira (w kulturze chasydów małżeństwa nie są narzucane, ale partnerów i partnerki sugerują członkowie rodziny, a przypieczętować wszystko musi Rabin), zależna będzie od presji i złożonych układów w rodzinie, zasad wynikających z tradycji i religii, wewnętrznego poczucia słuszności i własnych zmąconych uczuć. Dojrzewanie Shiry do decyzji okupione będzie dużym poświęceniem.
Przyjęcie perspektywy kobiet umożliwia inne spojrzenie na patriarchalną społeczność chasydów. Dzięki niej historia skupia się na sferze emocji, wewnętrznych dylematach, ale nabiera też ciepła i zmysłowości. Przyjęty punkt widzenia przypomina trochę spojrzenie kochającej matki, którym czule, ufnie i z wiarą w samodzielność człowieka obdarza swoje dzieci.
Film Ramy Burshtein posiada rzadką właściwość, dzięki której obserwujemy odmienny świat, traktując go jak swój. Wejście w społeczność chasydów odbywa się naturalnie i niemal niepostrzeżenie. Akcja filmu płynie swobodnie, a my z lekkością (choć sama tematyka do lekkich nie należy) przyglądamy się jej biegowi. Reżyserka przedstawia świat radykalnie różny od Zachodu, świat niezmiennej tradycji i wielkiej nabożności. Narracja jest więc spokojna, bez pośpiechu zostajemy wprowadzeni w inną kulturę, poznajemy kolejnych bohaterów, których motywacje są jasne i zrozumiałe.
„Wypełnić pustkę” uwodzi intymną i kameralną atmosferą. Fabuła rozgrywa się przeważnie we wnętrzu jednego mieszkania, ale dzięki sprawnym zdjęciom Asafa Sudriego nie czujemy klaustrofobicznego zamknięcia. Odczuwamy przestrzeń do swobodnej refleksji, przestrzeń symboliczną, która musi zostać wypełniona odpowiednią decyzją.
Izraelski kandydat do Oscara sprawnie łączy w sobie obraz odmiennego kulturowo środowiska z kobiecym punktem widzenia, przedstawionych w atrakcyjnej fabularnie formie. Film więc fascynuje podwójnie. Z jednej strony, oferując przyjrzenie się odmiennej kulturze chasydów, z drugiej zaś, pozwalając całkowicie zanurzyć się w ich świecie i przyjmując go, jak swój.
Tomasz Baldziński
Ocena: 5/6
Reżyseria: Rama Burshtein
Tytuł oryginalny: Lemale et ha’halal
Premiera polska: 12 lipca 2013
Produkcja: Izrael
Występują: Hadas Yaron, Yiftach Klein, Irit Sheleg, Renana Raz, Hila Feldman, Chayim Sharir
Dystrybutor: AP Manana