Waśnie w świecie baśni, czyli „Królowa Niczego” Holly Black

Królowa Niczego to finał trzymającej w napięciu trylogii Holly Black, opowiadającej o zmaganiach śmiertelniczki Jude Duarte w świecie elfów i wróżek, dworskiej polityki i okrutnej magii. Poprzedni tom, Zły król, zakończył się łamiącym sercem zwrotem akcji: Jude, świeżo poślubiona Cardanowi, została przez niego oszukana i wygnana z powrotem do świata ludzi. Pozbawiona pozycji, władzy, wszystkiego, o co walczyła, pozostaje królową na banicji, a żaden z jej poddanych nie jest świadom, że Jude nosi koronę. Nasza bohaterka zmaga się ze pożerającym ją od środka pragnieniem zemsty i z równie wyniszczającą apatią.Żyje na pograniczu świata ludzi i wróżek, wykonując prace możliwe tylko dla kogoś, kto zna zwyczaje obu krain. Jude nie pasuje do żadnej z nich, ale serce zostawiła w Elfhame, chociaż Cardan zmiażdżył je bezlitośnie na oczach całego dworu. Wciąż też musi ochraniać swojego brata Dęba, wobec którego Modok – ich ojciec i bezwzględny generał elfich wojsk –snuje własne plany. Dąb nie marzy o byciu władcą, nawet marionetkowym, ale Modok nie liczy się z pragnieniami swoich dzieci. Co więcej, Jude dowiaduje się, że panowanie Cardana może się niedługo zakończyć. Pomniejsze dwory, podburzane przez Madoka, szykują się do wojny.Wmawia sobie, że nic jej to nie obchodzi. Ale kiedy jej bliźniacza siostra zjawia się w świecie ludzi, aby prosić o pomoc, Jude musi podjąć kolejną trudną decyzję.

Intryga w finalnym tomie jest znakomita i nieprzewidywalna. Tradycyjnie już mamy do czynienia ze spiskami, śmiertelnym zagrożeniem i odwołaniami do magicznych praw rządzących światem elfów. Jude musi uporać się z przeszłością, marzeniami o kochającej rodzinie, całkowicie usprawiedliwioną nieufnością wobec wszystkich i swoją podwójną tożsamością, wynikającą z życia w dwóch światach. Do tej pory sprawdziła się jako szpieg i seneszal, szara eminencja na dworze, ale czy nadaje się na królową? Jak poradzi sobie śmiertelna dziewczyna, kiedy zostanie zmuszona do egzekwowania posłuszeństwa elfów, o wiele od niej potężniejszych? Czy zatriumfuje na dworze, pokaże Cardanowi, gdzie jego miejsce, i wygra wojnę, która może zniszczyć Elfhame?

Czytelniczki poprzednich tomów ucieszą się na wieść, że Jude dość szybko wraca do magicznej krainy. Ostatecznie to, czego najbardziej pragniemy teraz, to konfrontacja głównej bohaterki z Cardanem i odzyskanie należnego jej miejsca. Black oczywiście znowu gra na oczekiwaniach odbiorców, okazuje się bowiem, że najtrudniejszym zadaniem Jude nie jest odzyskanie władzy, ale jej utrzymanie. Po raz kolejny wkraczamy w świat dworskich intryg, szpiegów i polityki, czyli tego wszystkiego, co zachwyciło nas we wcześniejszych częściach. Akcja biegnie szybko, Jude popada z jednych tarapatów w kolejne. Wiele wątków znajduje szybkie rozwiązanie dzięki podbudowie w poprzednich tomach, co pozostawia pewien niedosyt. Królowa Niczego nie może być traktowana jak samodzielna powieść, co było atutem Złego króla. Struktura trzeciego tomu zakorzeniona jest w poprzedniej części, a próby wprowadzenia nowych wątków wypadają słabo, jak chociażby prowadząca donikąd scena z narkotykami w pałacu Lokiego. Tylko Grima Mog jako nowa postać sprawdza się wyśmienicie i wpasowuje się w przewijający się w serii temat kobiecej siły płynącej z gniewu. Nie mając jednak świeżo w pamięci Złego króla, można dojść do wniosku, że Jude łatwo rozwiązuje problemy, a to przecież nieprawda, wystarczy wspomnieć, ile wcześniej musiała poświęcić i przez co przeszła. Zabrakło też elementu zaskoczenia, który wywołał tak silne emocje w pierwszym i drugim tomie. W trakcie lektury musiałam sobie przypominać, że Jude zapracowała na to zakończenie.

Ten problem z trzecim tomem uwidacznia się najlepiej w wątku miłosnym. Konfrontacja z Cardanem zdecydowanie nie jest tym, czego się spodziewamy, znika gdzieś skomplikowana i złożona relacja między bohaterami, oparta na niedopowiedzeniach i niejasnościach. Najciekawszym elementem związku Jude i Cardana było wprowadzenie motywu przemiany opartego na szkockiej legendzie o Tamlinie, który to motyw sprawił mi wiele radości. Po raz pierwszy też problemy i napięcia w związku bohaterów wypływają nie z nich samych, ich celów i charakterów, ale z zewnętrznych okoliczności. Ta całkowita zmiana dynamiki relacji wypadła blado w porównaniu z wcześniejszymi trudnościami, ponieważ przeszliśmy od problemów nietypowych i rzadko portretowanych (z sukcesem) w literaturze młodzieżowej do dość typowych i powszednich trudności z byciem w związku. Z tego powodu na pierwszy plan wysuwa się relacja Jude z Madokiem jako najciekawsza i najbardziej skomplikowana ze wszystkich przedstawionych w powieści. Jude godzi się z faktem, że jej ojciec jest z niej dumny tylko wtedy, kiedy próbują się nawzajem pozabijać. Emocjonalny wydźwięk tego wątku jest niezwykle silny, szczególnie w kulturze, która produkuje trudne relacje z emocjonalnie niedostępnymi ojcami.

Pomimo tych wszystkich zmian w stosunku do reszty serii Królowa Niczego pozostaje wciągającą lekturą. Pochłonęłam książkę w jeden dzień, niezdolna oderwać się od przygód Jude, tak bardzo spragniona byłam poznania zakończenia. Zżyłam się z postaciami, kibicowałam im, chciałam, aby Elfhame ocalał, tak samo jak liczyłam na to, że Jude wstrząśnie jego posadami. Holly Black mnie nie zawiodła, dostarczając w pełni satysfakcjonującej trylogii. Mam nadzieję, że powróci jeszcze do tego świata w swoich kolejnych książkach. Podobnie jak Jude i Taryn, zostałam uwiedziona przez śmiertelnie niebezpieczny i nieodparcie pociągający świat wróżek.

Autorka: Holly Black

Tytuł: Królowa Niczego

Seria: Zły książę, tom III

Tłumaczenie: Stanisław Kroszczyński

Wydawnictwo: Jaguar

Liczba stron: 360

Data wydania: 15 stycznia 2020

About the author
Aldona Kobus
(ur. 1988) – absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, doktorka literaturoznawstwa. Autorka "Fandomu. Fanowskich modeli odbioru" (2018) i szeregu analiz poświęconych popkulturze. Prowadzi badania z zakresu kultury popularnej i fan studies. Entuzjastka, autorka i tłumaczka fanfiction.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *