Często utożsamiamy beztroskę z młodością, wyobrażamy sobie dzieciństwo jako czas wolny od zmartwień. Chcemy wierzyć, że przynajmniej na tym etapie życie może być idealne. Zapominamy jednak, że nawet z perspektywy najmłodszych świat nie jest perfekcyjnie kolorowy – zwłaszcza gdy pozorny spokój burzą dorośli i ich okrucieństwo. Dramatyczne historie udręczonych dzieci są tematem często poruszanym w literaturze. W książce „W pułapce dzieciństwa” zmierzył się z nim Joselito Michaud, producent, dziennikarz i reżyser.
Kilkuletni Olivier, chłopiec porzucony przez biologicznych rodziców, spędza dzieciństwo w rodzinach zastępczych. Młodość jest dla niego więzieniem, z którego będzie mógł uciec dopiero po ukończeniu osiemnastego roku życia. Tymczasem utknął w świecie dorosłych, gdzie z jego perspektywy dominują uczucia strachu, bezsilności i niezrozumienia. Codziennie musi stawiać czoła swojemu prawnemu opiekunowi, który jest brutalny i bezlitosny. Olivier zamyka się we własnym świecie, by chociaż na chwilę uciec od psychicznych tortur.
Fabuła książki została oparta w znacznym stopniu na uczuciach dziecka, jego przeżyciach wewnętrznych i wydarzeniach, które ukształtowały charakter chłopca. Wspomnienia przeplatają się z przemyśleniami, przy czym każdy opis przytłacza emocjami – to właśnie one są głównym bohaterem lektury. Olivier opowiada o nadziei, która została mu odebrana, miłości, jaką chciałby poczuć i smutku rozdzierającym jego serce. Jest porzucony, niezauważany i niekochany, a przede wszystkim zastraszony przez zastępczego ojca. Uczucia strachu i nieufności nie opuszczają go także w późniejszym życiu, tworzą podstawę relacji z nowo poznanymi ludźmi. Pojawia się pytanie, czy można odbudować zaufanie dziecka do dorosłych, gdy przeżyło ono to, co Olivier? Odpowiedzią niech będą jego dalsze losy, o których także opowiada książka „W pułapce dzieciństwa”.
Wydawca zamieścił w opisie lektury informację, że ta historia została oparta na wspomnieniach autora z dzieciństwa. Należy jednak zauważyć, że pisarz nadał swojemu bohaterowi imię różne od własnego – Olivier – jakby próbował powiedzieć, że nie można nazwać tej książki autobiografią. Warto mieć na uwadze ten fakt w trakcie czytania.
Ocenienie powieści tego typu pod względem fabularnym jest niemal niemożliwe. Książka może wstrząsnąć czytelnikiem, zasmucić i wywołać w nim uczucie buntu, ale są to reakcje w tym przypadku dość naturalne, krzywda wyrządzana dziecku rani podwójnie. „W pułapce dzieciństwa” zasługuje na pochwałę pod względem językowym. Przemyślenia głównego bohatera poruszają, ale często stanowią też źródło wartych zapamiętania sentencji. Wszechobecne cierpienie, śmierć (złodziejka przyszłości) i odrzucenie sprawiają, że lektura nie może być łatwa w odbiorze, z drugiej jednak strony wspomnienia Oliviera z wczesnego dzieciństwa nadają jej odrobiny magii.
Jeśli można krytykować tę książkę, to tylko ze względu na długość poszczególnych rozdziałów. Są one bardzo krótkie, a to sprawia, że niektóre myśli wydają się być urywane, a czytelnik czasami nie ma możliwości pełnego wczucia się w atmosferę panującą w lekturze.
Tak jak Olivier zakończył swoje dzieciństwo z niezwykle ciężkim bagażem doświadczeń, tak i czytelnik odkładający na półkę „W pułapce dzieciństwa” może poczuć się przytłoczony emocjami. Z pewnością nie jest to jedna z tych lektur, których wspomnienie wywołuje uśmiech na twarzy. Nie można nazwać jej łatwą i przyjemną, ale warto – a nawet trzeba – po nią sięgnąć, by przekonać się, ile jest w stanie wytrzymać dziecko i na co może zostać narażone we współczesnym świecie.
Monika Zbozień
Tytuł: W pułapce dzieciństwa
Autor: Josélito Michaud
Liczba stron: 281
Rok wydania: 2012
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
