Nie będzie przesadą stwierdzenie, że na początku lat 90. cała Polska żyła mafijnymi porachunkami. Okres transformacji i otwarcie granic stwarzały idealne warunki do instalowania nielegalnych struktur, zarówno naszych, rodzimych, jak i tych pochodzących zza wschodniej granicy. Wymuszenia, rozboje, porwania, obrót nielegalnym alkoholem i papierosami po produkcję i rozprowadzanie narkotyków i stręczycielstwo były chlebem powszednim żołnierzy Wołomina, Pruszkowa, szczecińskiej grupy Oczki czy grupy Krakowiaka.
Okres ten odcisnął też wyraźny ślad na polskiej popkulturze. Polska mafia była tematem licznych filmów („Psy”, „Reich”), seriali („Ekstradycja”) czy nawet piosenek (teksty Kazika Staszewskiego). Od lat wśród dziennikarzy śledczych bryluje też (coraz mniej wiarygodny) najsłynniejszy świadek koronny Masa. Pokłosiem tej fascynacji jest także album komiksowy obiecującej pary twórców, Igora Jarka i Judyty Sosny, pt. „Spodouści”, wydany przez Kulturę Gniewu.
Katowicki duet zadebiutował w 2016 r. bardzo dobrze przyjętym komiksem „Słowackiego”, który przenosił czytelnika do brudnych i ciemnych zaułków Śląskiej metropolii. W „Spodoustych” artyści wracają do mrocznego okresu, kiedy Polską rządziła mafia. Scenarzysta oddaje głos swym bohaterom. To mafiosi i ich żołnierze opowiadają o swoim nielegalnym życiu podczas ostatniej wspólnej nocy w barze. Umęczone dusze gangsterów po raz ostatni przed spoczynkiem (a może raczej potępieniem?) snują swą opowieść o czasach, kiedy byli królami życia.
Za warstwę graficzną albumu odpowiada Judyta Sosna, która tym razem przygotowała prace w kolorze. Ciężkie, mroczne plansze artystki w oczywisty sposób korespondują ze wspomnieniami gangsterów, co tworzy zgrabną całość.
„Spodouści” to album, przed którym, wobec mocnego debiutu, stawiano duże wymagania. Jarek bardzo dobrze czuje komiksowe medium, jednak w tym wypadku zabrakło większej klamry spinającej całość. Album w formie krótkich migawek z życia gangsterów sprawdziłby się może w postaci cyklicznych odcinków, lecz w zwartej formie nie jest już tak bardzo atrakcyjny. Choć nadal widać tu duży potencjał dwójki autorów.
Karol Sus
Scenariusz: Igor Jarek
Rysunki: Judyta Sosna
Wydanie: I
Data wydania: Czerwiec 2018
Druk: kolor
Oprawa: miękka
Format: 143×200 mm
Stron: 152
Cena: 59,90 zł
Wydawnictwo: Kultura Gniewu
ISBN: 978-83-64858-94-9
