Monografia Łukasza Drozdy, będąca poszerzoną pracą inżynierską, to bardzo zgrabne i zrozumiałe – pomimo naukowego charakteru tekstu – wprowadzenie w jedno z najciekawszych zagadnień współczesnej urbanistyki. Nazywana nieco ironicznie „uszlachetnianiem przestrzeni” gentryfikacja, na Zachodzie” jest obecna w publicznym dyskursie od 1964 roku, natomiast w polskich publikacjach naukowych pojawiła się 35 lat później.
Jako zorganizowane skupiska ludności miasta istnieją zaledwie od dziesięciu tysięcy lat. Na znaczeniu zyskały dopiero z nadejściem rewolucji przemysłowej, kiedy fabrykom potrzeba było taniej siły roboczej. Napływ nowej klasy – robotników – wymusił rozrost miast, który nie zawsze był kontrolowany i zaplanowany. Nierówna sytuacja ekonomiczna przyczyniła się do powstania dzielnic biedoty i burżuazji, różniących się stanem architektury czy infrastruktury. Dekady pogłębiania się wspomnianych różnic doprowadziły praktycznie do rozkładu biednych dzielnic, dla których lekarstwem ma być rewitalizacja. Ta jest procesem z zakresu polityki publicznej, inspirowana instytucjonalnie, gentryfikacja zaś jest spontaniczna, kierowana przez rynek. Bardzo często stanowi skutek ewentualnej porażki tej pierwszej.
Mówiąc ogólnie: gentryfikacja polega na przejmowaniu biedniejszych dzielnic przez gentryfiterów, wywodzących się przede wszystkim z klas średnich i wyższych. Zwabieni niższym czynszem bądź interesującą, zabytkową architekturą niejako przejmują dzielnicę i stopniowo podnoszą jej status. Następstwem poprawy wizerunku są wyższe ceny za wynajem w okolicy, co z kolei skutkuje wypieraniem ludności pierwotnie zamieszkującej wspomniane tereny. Dzielnica traci swój osobliwy charakter, w czym udział ma również pojawienie się sieciowych kawiarni, placówek banków czy nie-miejsc, takich jak centra handlowe i supermarkety. W ten sposób po kilku latach dzielnica praktycznie w każdym aspekcie przypomina inne, opuszczone uprzednio przez lepiej sytuowane klasy.
Ocena samej gentryfikacji zależna jest nie tyle od objętego nią obszaru, co od klasy poddającej ją ocenie. Ludność miejscowa zwykle nastawiona jest do niej negatywnie – fasadowość procesu i rosnące ceny za wynajem/użytkowanie są wystarczającym powodem, by tak ją postrzegać. Gentryfiterzy wywodzący się z klas średnich i wyższych oceniają ją pozytywnie, po części dlatego, że czują, iż to właśnie ich obecność „uszlachetnia” okolicę. Książka Drozdy stanowi bardzo dobre wprowadzenie do tematu, a przy okazji nakierowuje zainteresowanego czytelnika ku następnym, bardziej zaawansowanym pozycjom.
Tytuł: Uszlachetniając przestrzeń. Jak działa gentryfikacja i jak się ją mierzy
Autor: Łukasz Drozda
Liczba stron: 168
Rok wydania: 2017
Wydawca: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa
