Właściwie jestem zdziwiona, że dopiero teraz zdecydowałam się napisać o mojej przygodzie z twórczością Pedra Almodovara. Inspiracje przychodzą i odchodzą, niektóre zostają, inne znikają, żeby nigdy więcej się nie pojawić albo wyłonić się w najmniej oczekiwanym momencie. A jeszcze inne bardzo głęboko się w nas zakorzeniają i stają się częścią naszego światopoglądu, kreują sposób, w jaki postrzegamy rzeczywistość. Filmy Almodovara są dla mnie właśnie taką niekończącą się fascynacją, która tylko się potęguje, kiedy ponownie po nie sięgam.
Pedro Almodovar jest już podwójnym zdobywcą Oscara, jednym z najbardziej znanych i cenionych twórców kina autorskiego na świecie. Jego talent rozbłysnął po upadku dyktatury generała Franco, kiedy wydał książkę Fuego en las entrañas oraz zwierzenia fikcyjnej gwiazdy porno Patty Diphusa. Jego pierwszy film pełnometrażowy Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny z dzielnicy został wyświetlony dopiero w 1980 roku i przyczynił się do prawdziwej eskalacji popularności reżysera. Widzowie uwielbiają Almodovara za wyraziste kreacje bohaterów, kontrowersyjne tematy, specyficzny, czarny humor i pewną ledwo tolerowaną groteskowość fabularną. Zdarzenia i reakcje postaci na nie czasem ocierają się o granice dobrego smaku, a czasem wręcz otwarcie prowokują, zmuszając uważnego widza do zadawania sobie egzystencjalnych pytań.
Dla mnie jednak Almodovar jest przede wszystkim mistrzem łączenia różnych konwencji, nastrojów i nawet kontrastującej kolorystyki. O trudnych tematach opowiada w sposób frywolny i otwarty, umiejętnie uderzając w społeczne i kulturowe klisze, piętrzące się w naszej podświadomości. Równocześnie potrafi zachować stosowny dystans. Odbiorca wyraźnie dostrzega jego preferencje, ale nie czuje przymusu, żeby się z nimi identyfikować, ponieważ Almodovar z jednej strony potrafi świetnie komunikować się ze swoją widownią, a z drugiej nie zapomina o tym, że tworzy również dla siebie. Potrafi więc bawić się swoimi filmami i czerpać z tego przyjemność. To zaś sprawia, że od samego początku swojej kariery pozostaje reżyserem spójnym, charakterystycznym i wymykającym się jednoznacznym ocenom. Sam systematycznie buduje swoją markę, będąc wiernym swojej niepokornej naturze i romantycznym, wręcz melodramatycznym, skłonnościom. Emocje są podstawą jego filmów, co jego aktorom pozwala rozwinąć pełen wachlarz umiejętności. Nic więc dziwnego, że wydobył pełnię talentu Antonia Banderasa, Gaela Garcii Bernala, Carmen Maury czy Penelope Cruz.
Dopiero niedawno zapoznałam się z wczesnymi filmami mistrza i poraziła mnie jego ironiczna swoboda w wyzbywaniu się w jakikolwiek sposób krępującej nas moralności. Namiętne, pulsujące erotyzmem Prawo pożądania, krwistoczerwone Kobiety na skraju załamania nerwowego, szokujące, tętniące kobiecością Wysokie obcasy i absolutnie niemoralna Kika stanowią preludium do bardziej dojrzałych, wyważonych dzieł reżysera. Budują solidny fundament pod absolutnie magnetyzujące Złe wychowanie, depresyjne Porozmawiaj z nią i natrętne Przerwane objęcia. Ulubione motywy Almodovara: relacje między kobietami, toksyczne związki matki z córką i naturalnie ukazany homoseksualizm powracają w kolejnych odsłonach, jakby reżyser opowiadał nam ciągle tę samą historię, ale na wiele różnych sposobów, nie mając przy tym dość własnych skojarzeń i interpretacji.
Następnym razem w dziale kreatywnego pisania przyjrzymy się bliżej sposobom budowania napięcia przez reżysera, zwrotom fabularnym i jego najciekawiej wykreowanym postaciom. Film może pod wieloma względami różnić się od książki, ale też pod wieloma może być do niej podobny. Cytując samego mistrza:
„Strach ma tę zaletę, ze czasami powstrzymuje nas od robienia rzeczy, których nie należy robić. Ma również tę wadę, że czasami powstrzymuje nas od robienia rzeczy, które już powinny być zrobione”.
A zatem pora wziąć się do pracy. Ufam, że zostaniecie z nami.
Magdalena Pioruńska
