Tatuaż z tryzubem – Ziemowit Szczerek

szczerekUpadłe imperium i jego strachy, centrum zamienione w peryferie i wszechobecny chaos, przybierający różne formy i generujący rozmaite wydarzenia. Wszystkie te zjawiska, „rozpierduchy Poradziecji ukraińskiej” śledzimy dzięki najnowszej książce Ziemowita Szczerka „Tatuaż z tryzubem”. Cykl reportaży z Ukrainy zawiera zarówno teksty publikowane już w prasie i na portalach, jak i te zupełnie nowe. Wyprawiamy się więc nie tylko do zachodniej Ukrainy, do Lwowa, Stanisławowa czy Kamieńca Podolskiego, ale także odwiedzamy ogarnięty rewolucyjną gorączką kijowski Majdan czy wschodnie regiony, objęte przez nowy i niejasny typ wojny.

Wszystko w Ukrainie różni się od tego, co znamy z dzisiejszej Polski. Europa Środkowa i jej habsburska legenda zderza się z pozostałościami cesarstwa rosyjskiego i ZSRR, konfrontując się przy tym z historycznymi traumami i zawiedzionymi nadziejami. Szczerek wydobywa z postapokaliptycznego krajobrazu wszystkie ślady i tropy mogące wyjaśnić fenomen ukraińskiej współczesności. Niewiedzę przykrywają często stereotypy, niechęć i negacja. „Wstydziłem się tych myśli, odganiałem je. To były paskudne myśli, myśli, które miały zrobić z tych ludzi orki z Mordoru. Posłużyć jako paliwo do antypatii dla nich, a tą antypatią karmiła mnie cała promajdanowa Ukraina. To zombie, mówili mi w Kijowie i Lwowie. To źli, brzydcy ludzie pochodzący ze złego, brzydkiego świata. Nie próbuj ich zrozumieć, mówili. To orki. Sporo rzeczy mnie wkurwiało w tej majdanowej Ukrainie, ale to – najbardziej”. W sferze językowej niełatwo jest opisać tę mgławicową i zmienną teraźniejszość, z którą przychodzi się zmierzyć. Dlatego autor używa całego arsenału słów ciężkich, mało lirycznych. To one mają wybebeszyć wszystko, co leży tuż pod powierzchnią postindustrialnych rozwalin, wojennych ruin, krzywej kostki i kiczowatej, karykaturalnej architektury świeżego kapitalizmu.

Ukraina to raj dla wielbicieli przestrzeni nieuporządkowanej, upadłej, nieradzącej sobie z własnym ogromem. Pustka, która ma udawać cywilizację, przytłacza sobą wszystko. Nikną w niej ludzkie historie, nie da się jej potraktować jako anegdoty. Jest boleśnie obecna i to w niej gubią się wszystkie pomysły i wielkie idee.

Szczerek opisuje i ukraińskie realia i próbuje je diagnozować. Szuka ich uzasadnienia w przeszłości, w polityce, w społeczeństwie. Powiązana z Rosją i poradziecką nostalgią mocarstwowość toczy nieustanną walkę z nacjonalizmem i historycznymi fantasmagoriami. Rewolucyjny zapał i chęć przebudowy zmagają się z perfekcyjną umiejętnością funkcjonowania w labilnej rzeczywistości.

Żyjemy w czasach schyłku i może powinniśmy uczyć się umiejętności przetrwania od ludzi, którzy trenują tę sztukę od lat na własnej skórze.

Autor: Ziemowit Szczerek
Tytuł: Tatuaż z tryzubem
Wydawnictwo: Czarne
Data wydania: 18 listopada 2015

About the author
Ewa Glubińska
historyczka, feministka, wielbicielka herstories pisanych przez życie i tych fikcyjnych również

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *