„Strasznie głośno, niesamowicie blisko” to opowieść o stracie ukazanej z perspektywy dziecka. Jonathan Safran Foer opowiada o próbie poradzenia sobie z utratą najważniejszej osoby – ojciec chłopca ginie w zamachu 11 września. Oskar wielokrotnie odtwarza jego ostatnie słowa, katuje się nimi, podkręca wyobraźnię, by wręcz poczuć to, co czuł ojciec tuż przed śmiercią. Wszystkie działania dziewięciolatka, pomysły wynalazków wiążą się (bez)pośrednio z traumatycznym wydarzeniem. Zagadka tajemniczego klucza i szlak prowadzący do jej rozwiązania stają się metaforą drogi, którą Oskar musi pokonać, by poradzić sobie ze śmiercią rodzica. Wędruje więc od drzwi do drzwi, przemierza dzielnice Nowego Jorku, spotykając wiele osób, które pomagają mu zrozumieć życie i siebie samego.
Ojciec chłopca jest nieobecną figurą łączącą pokolenia – poznajemy go we wspomnieniach dziecka, ale jest także adresatem nigdy niewysłanych listów. Z nich dowiadujemy się o związku rodziców – dwojga znajomych z Drezna, którzy wojenną traumę przenieśli do Ameryki, pozwalając zniszczyć sobie życie. Nigdy nie stworzyli prawdziwej rodziny, a ojciec nigdy nie poznał syna – uciekł, gdy ten miał się urodzić, wrócił, gdy już nie żył.
Powieść ta jest kalejdoskopem niezwykłych postaci. Sam Oskar to chłopiec, który nie ma kolegów, ale za to ogromną wiedzę i liczną korespondencję z ważnymi dla niego osobami (m.in. Stephenem Hawkingiem). Jego milczący dziadek ma wytatuowane na jednej dłoni „tak”, a na drugiej „nie”. Sąsiad od dziesięcioleci nie wychodzi z domu, w którym trzyma skatalogowane ważne dla siebie nazwiska z jednym słowem stanowiącym opis. Nawet postaci epizodyczne są tu nietuzinkowe – jak choćby pani oprowadzająca po Empire State Building, która od lat nie opuszcza budynku. Oryginalna jest także forma książki – jej wielogłosowość oraz wielogatunkowość. Znajdują się tu bowiem także listy, notatki i fotografie silnie związane z treścią powieści (szczególnie cykl zdjęć kończących powieść, ukazujących mężczyznę skaczącego z dachu w odwróconej sekwencji).
„Strasznie głośno, niesamowicie blisko” to przejmująca, napisana z ogromnym poczuciem humoru, dostarczająca moc wzruszeń narracja o próbie poradzenia sobie z życiem. Odchodzenie, śmierć, utrata to przecież jego nieodłączne elementy. Powieść ta pokazuje z jednej strony niezwykłą samotność człowieka w cierpieniu, z drugiej zaś siłę miłości i relacji międzyludzkich. Arcydzieło!
Tytuł: „Strasznie głośno, niesamowicie blisko”
Autor: Jonathan Safran Foer
Tłumaczenie: Zbigniew Batko
Wydawnictwo: W.A.B.
Premiera: 4 maja 2017
