Siwy dym albo pięć cywilizowanych plemion – Ziemowit Szczerek

large_siwy_dym_RGB_1400px_szerokoscZiemowit Szczerek w swojej ostatniej książce daje popis wyobraźni i intuicyjnego wglądu w polityczną przyszłość Europy. „Siwy dym albo pięć cywilizowanych plemion” to obraz z drugiej strony lustra. Nie ma w nim w ogóle jasnych barw, a dominującymi zjawiskami są chaos i entropia. Unia Europejska rozpada się, Rosja zostaje zdekapitowana bronią jądrową, nie ma Niemiec ani innych państwowo-ustrojowych pewników. Polska, a właściwie jej liczne wersje opracowują własne odmiany tradycji i teraźniejszości. Quasi-europejskość zwalcza pseudo-słowiańskość. Oba zaś obozy historyczno-polityczne tworzą alternatywne wersje polskich dziejów i kultury, przykrojone do czasów panowania Siwego Dymu, czyli mrocznego zagrożenia, krainy halucynacji pożerającej realność Europy Środkowej.

Narracja Szczerka to nie tylko zakamuflowany pamflet na czasy dziwności, w których żyjemy. To także rozprawa z mitem i ideą polskości. Nieprzypadkowo książkę otwiera długa i brawurowa inwokacja albo litania do definicji Polski, jej kompleksów i strachów. Według autora to forma bez treści lub przerost treści (nadawanej dość swobodnie i samowolnie) nad formą nieistniejącą. Zresztą ta nieforemność i bezładność w obchodzeniu się z symbolami i motywami polskiej kultury przewija się przez całą opowieść i stanowi osobny wątek.

Poza warstwą analityczno-futurologiczną jest także potężna dawka political fiction. Konspiracyjna organizacja, sabotaż i dywersja, tajemnicze gry interesów. I oczywiście Siwy Dym, którego rozprzestrzenianie się i dziwaczny pochód przez całą Mitteleuropę jest osią opowieści. „No ale tak, od kiedy pojawił się Siwy Dym, do Europy Wschodniej zaczął cały świat zachodni walić w takich ilościach, w jakich nigdy nie walił. Chyba ostatni raz jak hitlerowskie, a wcześniej napoleońskie armie na wschód waliły. A teraz wszyscy walą. Siwy Dym oglądać, badać, próbować zrozumieć, interpretować”. Siwy Dym jest nie tylko zagrożeniem, ale i kolejną tajemnicą przedziwnego konglomeratu kulturowo-politycznego naszego regionu.

O wizji przyszłości Szczerka trudno zapomnieć nawet po skończeniu lektury, a może zwłaszcza wtedy. Trudno przy tym oprzeć się niedobremu przeczuciu, że niektóre elementy tego fantazmatu zaczynają się właśnie sprawdzać. Może i rację miał wielki Arvo Part, nazywając swój muzyczny projekt „nowym średniowieczem”. Tyle tylko, że będzie to epoka bardzo mroczna i drapieżna.

Autor: Ziemowit Szczerek

Tytuł: „Siwy dym albo pięć cywilizowanych plemion

Wydawnictwo: Czarne

Data wydania: 23 maja 2018

About the author
Ewa Glubińska
historyczka, feministka, wielbicielka herstories pisanych przez życie i tych fikcyjnych również

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *