Niewielu filozofów było tak zafascynowanych władzą jak Michel Foucault. Zdrowie (również psychiczne), ekonomia czy seksualność to wszystko pola – jeśli mogę zapożyczyć termin od innego francuskiego myśliciela, Pierre’a Bourdieu – na których rozgrywa się nieustanna walka o władzę. Seria wykładów zebranych w tomie Rządzenie sobą i innymi poświęcona jest głównie parezji, która może okazać się nieodzowna we wspomnianych rozgrywkach.
Nie sposób zacząć inaczej niż od wyjaśnienia, czym dla Foucaulta jest parezja. Po przytoczeniu dzieł Eurypidesa i Platona filozof początkowo przedstawia parezję jako „fakt mówienia prawdy” (s. 71), ale wkrótce udoskonala (lub komplikuje, zależnie od interpretacji) to pojęcie. Parezjasta to ktoś, kto mówi całkowitą prawdę, nawet jeśli jest ona niewygodna dla słuchacza. A zatem jest to osoba o niebywałej odwadze, gotowa mówić nie tyle to, co myśli, ile to, co uważa za prawdę, nie bacząc na konsekwencje. Nie należy jednak mylić parezji z retoryką, sztuką przemawiania, mającą na celu przypodobanie się innym w celu przekonania ich do swojego zdania. Gdzie retoryka odnosi się do zbiorowości, tłumu, tam parezja trafia do każdego z osobna, jest indywidualna, a jednocześnie nieskrojona pod konkretnego słuchacza.
Parezjasta powinien być reprezentantem ludu, idealnie przemawiającym w obronie znanych przez lud prawd (aczkolwiek nie w imieniu ludu, który przecież bywa omylny) do kogoś sprawującego władzę. W obecnych czasach byłby to reprezentant klasy średniej, nieskalany nie tylko wykańczającą pracą fizyczną, ale też szlachetnym urodzeniem. Powinien posługiwać się językiem prostym, zrozumiałym, ważne jest przecież to, CO mówi, a nie: JAK. „Prawdo-mówność”, demokracja, domaganie się posłuchu i odwaga – oto cztery wierzchołki prostokąta parezji, cztery warunki pozwalające jej zaistnieć. Jak się mają do tego władza i filozofia? Musicie przeczytać, żeby się dowiedzieć. Proszę nie interpretować tego zdania jako przymusu – ten stoi w opozycji do prawdziwej parezji.
Tytuł: Rządzenie sobą i innymi
Tytuł oryginalny: Le Gouvernement de soi et des autres
Autor: Michel Foucault
Przekład: Michał Herer
Liczba stron: 460
Rok wydania: 2018
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
