Relacja z Festiwalu Literatury Kobiecej w Siedlcach

Znamy już laureatki pierwszego Festiwalu Literatury Kobiecej Pióro i Pazur! Festiwalu, który okrzyknięto sukcesem i wydarzeniem ważnym  w świecie literackim.

Festiwal i powołanie Nagrody można nazwać wydarzeniem historycznym, i dla literatury popularnej w Polsce w ogóle, i dla literatury kobiecej. To też na pewno okazja do odczarowania negatywnie i stereotypowo kojarzącego się epitetu „kobiece” i pokazania, że tego typu proza może być ciekawa, niebanalna i może opowiadać o sprawach ważnych. To także pretekst do dyskutowania o literaturze popularnej, do definiowania tego, czym jest, czym mogłaby być, jak się zmienia i w którym kierunku zmierza – uznała przewodnicząca jury Bernadetta Darska.

Jedyny taki w Polsce Festiwal Literatury Kobiecej Pióro i Pazur ma wyjątkową, jedyną taką formułę, w której najważniejszy głos zabierają same czytelniczki. To one dokonują selekcji książek nadesłanych przez wydawnictwa: powieści, które otrzymują wymaganą minimalną liczbę punktów, przechodzą pod obrady jury. Specjalna grupa czytelnicza złożona z 20 pań w wieku od 28 do 72 lat, z długą i różnorodną historią wypożyczeń, podjęła się trudu oceny czytanych książek. Jako pierwsze jurorki – były surowe. Przyznawały punkty w skali od 1 do 10 i opatrywały powieści własnymi uwagami z lektury. Nie było taryfy ulgowej: co w sercu, to na piśmie.

– Na pewno atutem czytanych powieści była ich różnorodność. Wśród głównych tematów były: wojna, złożone relacje rodzinne, toksyczne związki, życie z chorobą, intryga kryminalna, historie rodów, miłość i zdrada, poszukiwanie siebie i swojego miejsca w życiu, pogoń za sukcesem i koszty kariery, czy tajemnice sprzed lat niszczące poukładane życie – mówi Katarzyna Hapunowicz, koordynatorka projektu czytelniczego z Miejskiej biblioteki Publicznej w Siedlcach. – Zdecydowanie wyżej oceniono książki zgłoszone do kategorii Pióra, w kategorii Pazur trzeba było nawet obniżyć poprzeczkę, aby wyselekcjonować powieści dla jury.

Wrażenia czytelniczek potwierdziły jurorki, które nie znając przyznanej punktacji, w kategorii Pazur (powieści komediowe) nominowały tylko trzy, a nie regulaminowych pięć powieści.

Nagrody czytelniczek

Okazało się, że typy czytelniczek różniły się od typów jurorek.

Oto wybór pierwszej piątki powieści najwyżej ocenionych przez czytelniczki: 1. Lucie di Angeli-Ilovan „Żniwo gniewu” (Wyd. Zysk i S-ka), 2. Karolina Wilczyńska „Ta druga” (Wyd. Replika), 3. Małgorzata Gutowska-Adamczyk „Cukiernia pod Amorem. Hryciowie” (Wyd. Nasza Księgarnia), 4. (ex aequo) Katarzyna Enerlich „Kiedyś przy Błękitnym Księżycu” (Wyd. MG) i Joanna Miszczuk „Matki, żony, czarownice” (Wyd. Prószyński i S-ka), 5. (ex aequo) Maria Ulatowska „Domek nad morzem” (Wyd. Prószyński i S-ka) i Jolanta Kwiatkowska „Rozsypane wspomnienia” (Wyd. MG).

Te powieści tylko w niewielkim stopniu pokryły się z werdyktem jury (Bernadetta Darska (blog krytyczno-literacki), Teresa Drozda (Radiowa TRÓJKA i RdC), Joanna Laprus-Mikulska (PAPERMINT), Anna Luboń (ELLE), Grażyna Musiałek (POLITYKA).

W kategorii Pióro (najbardziej poruszająca książka) nominowano: Hanna Kowalewska „Przelot bocianów” (Wyd. Zysk i S-ka), Teresa Anna Aleksandrowicz „Cudowne życie Staśka i innych aniołów” (Wyd. Prószyński i S-ka), Magdalena Kawka „Rzeka zimna” (Wyd. SOL), Karolina Wilczyńska „Ta druga” (Wyd. Replika), Jolanta Kwiatkowska „Rozsypane wspomnienia” (Wyd. MG).

Wygrała Magdalena Kawka otrzymując Nagrodę Pióra – 10 000 zł od Prezydenta Siedlec.

W kategorii Pazur dla książki z humorem nominowano: Danuta Noszczyńska „Pod dwiema kosami, czyli przedśmiertne zapiski Żywotnego Mariana” (Wyd. SOL), Olga Rudnicka „Natalii 5” (Wyd. Prószyński i S-ka), Magdalena Kordel „Okno z widokiem” (Wyd. SOL).

Wygrała Danuta Noszczyńska otrzymując Nagrodę Pazura – 10 000 zł od Marszałka Województwa Mazowieckiego.

Autorki, które zostały wyróżnione zarówno przez czytelniczki jak i jurorki to: Karolina Wilczyńska („Ta druga”) oraz Jolanta Kwiatkowska („Rozsypane wspomnienia”).

Jurorki podkreślały, że przyznając nominacje premiowały głównie powieści wychodzące poza schemat, przekraczające konwencje, zwracały uwagę na język, a nawet… okładki.

– Wiele książek jest po prostu fatalnie wydanych, z błędami stylistycznymi, merytorycznymi, z niezachęcającymi okładkami – mówiły jurorki. – Błędy są czasem rażące. To są uwagi pod adresem wydawców, a nie pisarek.
Jury, pisarki, wydawcy

Bardzo ciekawie potoczyła się dyskusja między jurorkami, czytelniczkami, a pisarkami w panelu „Pięć gniewnych kobiet, czyli jurorki kontra czytelniczki”. Gdy jurorki zachęcały do łamania schematów, pisarki opowiadały o swych bojach z wydawcami, którzy oczekują od nich właśnie… pisania według sprawdzonych, dobrze sprzedających się schematów.

Pokłosiem dyskusji jest wniosek, aby w przyszłym roku do panelu dołączyć także wydawców.

Czytelniczki przysłuchujące się dyskusji podsumowały ją we wzruszający sposób:

– Dajecie nam inny świat, pozwalacie nam go przeżywać i bardzo wam za to dziękujemy – powiedziała jedna czytelniczek do pisarek.
Wyróżnienia i nagrody

Oprócz nagród głównych po 10 000 złotych, pisarki otrzymały nagrody czytelniczek: za I miejsce dla Lucie di Angeli-Ilovan – obraz olejny Barbary Rękawek powstały z inspiracji książką  „żniwo gniewu”; za II miejsce dla Karoliny Wilczyńskiej „Ta druga” – laptop; za III miejsce dla Małgorzaty Gutowskiej-Adamczyk  „Cukiernia pod Amorem” – wycieczka zagraniczna. Miejsca od IV do V – nagrody po 1000 zlotych.

Debiutami Roku zostały powieści „Żniwo gniewu” (najwyżej oceniona przez czytelniczki) oraz „Cudowne życie Staśka” (nominowana przez jury). Tytułem Najbardziej Spektakularnego Debiutu Roku nagrodzono Marię Ulatowską, która w jednym roku wydała 3 powieści sprzedające się w dziesiątkach tysięcy egzemplarzy. Najbardziej Kontrowersyjną Książką Roku została „Kobieta bez twarzy” Anny Fryczkowskiej.

Kolejna edycja Festiwalu rozpocznie się już w styczniu 2013 roku. Czytelniczki i jurorki wybiorą najlepsze powieści roku 2012.

Mariola Zaczyńska

komentarz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *