Pozycja dziecka – Calin Peter Netzer

7602375.6Słyszę dwa słowa – rumuński film – włącza mi się rezerwa, podobnie jak z polską komedią, ale o co innego tu chodzi. Rumuński film ma określoną konotację – bieda, gwałty, cierpienie słowem tematy, których ciężkość jest delikatnie mówiąc przytłaczająca. Osoby, które pytam o kino naszych południowych sąsiadów, zgodnie powtarzają jeden tytuł: „4 miesiące, 3 tygodnie, 2 dni” Cristiana Mungiu. Jeden z najmocniejszych, które widziałam i właśnie rumuński.

„Pozycja dziecka” Calina Petera Netzera to film podejmujący problemy rumuńskiego społeczeństwa – wszechobecną korupcję (w rządzie, prokuraturze, policji) i wyraźny podział klasowy. Ale problem ten został pokazany z perspektywy bogatych – elity, która bawi się na wystawnych przyjęciach, gdzie można spotkać zarówno ministra spraw wewnętrznych jak i słynną śpiewaczkę operową. Elita ta sprawia wrażenie jednej wielkiej rodziny, która sobie wzajem pomaga i zamiata pod dywan własne przekręty. Pomocy tej wkrótce będzie potrzebować główna bohaterka.

Na tym tle reżyser skupia się przede wszystkim na dramacie jednostek – w tym wypadku matki i syna. Kamera podąża za bohaterami, dokumentując ich poczynania, rejestruje twarze i emocje, które w tej historii grają największą rolę – choć początkowo wydaje się, że bohaterami rządzi wykalkulowane działanie. Relacja matka-syn opiera się na dominacji i nadopiekuńczości. Kiedy Cornelia (Luminiţa Gheorghiu) dowiaduje się o wypadku, który spowodował jej syn, uruchamia wszystkie swoje znajomości, by uchronić go przed więzieniem.

Historia zaczyna się obiecująco. Późny wieczór, Cornelia zostaje wyrwana z próby znajomej śpiewaczki operowej przez telefon siostry. Barbu (Bogdan Dumitrache) – jej syn – potracił małego chłopaka. Chłopak nie żyje, pochodził z biednej rodziny. Rodzina chłopaka jest zrozpaczona i agresywna, dochodzi do tego resentyment klasowy. Cornelia i jej siostra wciąż wiszą na telefonach, starają się zatuszować sprawę, prokurator jest znajomym tego, a komendant znajomym tamtego. Wszystko da się załatwić. Jest wreszcie środek nocy, zeznania na komisariacie i zabawna scena, kiedy matka w obecności policjantów dyktuje Barbu, co ma zmienić w zeznaniach. Środek nocy, szpital – badania lekarskie na trzeźwość, na narkotyki. Do tego wszechobecna biurokracja, wypełnianie papierków, podpisy, podawanie sobie wizytówek, powoływanie się na znajomości. Noc wypadku jest skonstruowana po mistrzowsku, nie ma tam chwili na oddech. Inaczej w drugiej połowie filmu, gdzie reżyser przesuwa środek ciężkości na emocje bohaterów – matki, syna, a także rodzinę chłopca, którego potrącił Barbu. Wyraźniej pokazuje też hierarchię rodzinną. Rządzi, wiadomo matka, mąż jest pod pantoflem, tylko syn próbuje się zbuntować, wyjść ze schematu. Akcja zwalnia, bohaterowie nagle pokazują swoje uczucia, które na tle ich wcześniejszych poczynań, wyglądają jak przylepione. Niekiedy nie wiadomo do końca co ich motywuje. Z jednej strony Cornelia pokazuje swoją ludzką stronę, ale za chwilę znów ma w tym jakiś interes. Nic nie jest jednoznaczne. Odbiorca jest zagubiony podobnie jak bohaterowie.

Wspomniany już podział filmu jest oczywisty – pierwsza część trzyma się konwencji thrillera i kryminału, druga to obyczajówka, dramat. I to właśnie ta kolejność w dużej mierze zaważa na przystępnym odbiorze całego filmu. Innymi słowy: tematyka ciężka, społeczeństwo niemiłe, korupcja i patologia, Rumunia w ogóle, a jednak ogląda się dobrze.

Ewa Jezierska
Ocena: 4/6

Reżyseria: Calin Peter Netzer
Tytuł oryginalny: Poziţia copilului
Premiera polska: 14 marca 2014
Produkcja: Rumunia
Występują: Luminiţa Gheorghiu, Bogdan Dumitrache, Nataşa Raab, Ilinca Goia, Florin Zamfirescu
Dystrybutor: Aurora Films

About the author
Ewa Jezierska
studentka kulturoznawstwa. Pasjonatka polskiej fantasy. Aktualnie mieszka w Warszawie, blisko nadwiślańskiej plaży, gdzie spędza swój czas wolny. Współpracuje z Księgarnią Warszawa oraz kolektywem fotograficznym Gęsia Skórka. Okazjonalna graczka Warcrafta i miłośniczka scrabbli.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *