Paul Bowles to autor słabo znany w Polsce, mimo że jego życie byłoby świetnym materiałem na film. Wraz z pisarką Jane Bowles (m.in. „Dwie poważne damy”, „Proste przyjemności”) tworzyli małżeństwo, w którym każde z nich było homoseksualistą. Ich marokański dom w Tangerze odwiedzali najwięksi z czasów bitników i hippisów: Jimmy Hendrix, Truman Capote, William S. Burroughs, Allen Ginsberg czy Mick Jagger. Na Zachodzie Bowles uważany jest za jednego z najważniejszych twórców kultury XX wieku. Cieszy więc, że jego „Ponad światem” wreszcie zostało wydane po polsku (po 48 latach od premiery!).
Powieść ta opowiada historię doktora Slade i jego żony, którzy zwiedzają Amerykę Południową. Małżeństwo wielokrotnie podkreśla, że nie lubi podróżowania w tłumie, grupowo, ale „według własnego uznania, kiedy i dokąd przyjdzie nam ochota. To jedyny sposób. Zbiorowe podróże są upokarzające. Cały sens w tym, aby zachować swobodę”. Poznajemy ich podczas rejsu statkiem. Początkowo nic szczególnego się nie dzieje, jednak z każdą kolejną stroną napięcie rośnie. Jednym z przełomowym momentów jest pożar w hotelu, w którym zamieszkali zaraz po przypłynięciu do jednego z amerykańskich miast i w którym spłonęła ich znajoma. Przypadkiem poznany mężczyzna – Grove proponuje im kolację w swojej willi. I tu zaczyna się najciekawsza historia…
Podczas spotkania gospodarz prosi doktora, aby pojechał z nim do znajomego, który źle się czuje. Żona głównego bohatera zostaje zaś w rezydencji z kochanką Grove’a – siedemnastoletnią Luchitą i jej synkiem. Co dzieje się potem? Biała plama pojawia się w pamięci państwa Slade, którzy – rozdzieleni – budzą się pełni bólu, gorączki i cierpienia. Nie pamiętają, co się stało, sny i majaki mieszają im się z rzeczywistością. Grove tłumaczy to wirusem Newbolda, o którym jednak doktor nigdy nie słyszał.
Thriller ten jest u Bowlesa tylko pierwszą warstwą. Pod nią kryje się wiele ważnych pytań o wagę znajomości przeszłości dla zrozumienia teraźniejszości, o bliskość między ludźmi, o zło, prawdę czy samotność. Autor zaprasza nas do szukania odpowiedzi poprzez opowiedzenie wciągającej i wywołującej dreszcze historii osadzonej na tle dusznego, pełnego insektów, klaustrofobicznego klimatu. Język, jakim się posługuje, jest surowy i przez to potęgujący nastrój niczym z „Zamku” Kafki. Mistrzostwo!
Anna Godzińska
Tytuł: „Ponad światem”
Autor: Paul Bowles
Tłumaczenie: Michał Juszkiewicz
Wydawnictwo: Świat Książki
Premiera: 27 sierpnia 2014
Liczba stron: 248
