Polacy – Żydzi. Kontakty kulturowe i literackie

okl_t3Całkiem niedawno miałam przyjemność przeczytać zebrane artykuły związane z projektem „Kulturowe i literackie kontakty polsko-żydowskie. Historia i współczesność”. Tom nosi tytuł Polacy – Żydzi. Kontakty kulturowe i literackie i stanowi subsydium profesorskie Eugenii Prokop-Janiec.

Co jest takiego nowego w tym dziele? Otóż artykuły nie skupiają się na ograniczeniach, na pewnych problemach w zaznaczaniu granic „my” i „wy”. Jest to raczej zbiór tekstów dotyczących wielu epok, sztuki w obszernym znaczeniu tego słowa. Teksty napisali doktorzy i doktoranci Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego i badacze Żydowskiego Instytutu Historycznego, są to kulturoznawcy, literaturoznawcy, hebraiści i jidyszyści. Autorzy zajęli się również filmem (Izabela Suchojad „Szlak Listy Schindlera. Turystyka filmowa w Krakowie”) czy medycyną ludową (Marek Tuszewicki „Żydowska medycyna ludowa: pomiędzy swojskością i obcością”). Swoistym novum jest artykuł napisany przez Michała Jutkiewicza, pt. „Karykatury antysemickie w Internecie”. Autor porusza bardzo ważny wątek dotyczący współczesnych dostępów do przeszłości, pisze: „Wśród zjawisk kulturowych związanych z nowymi mediami pojawiają się jednak również takie, które zaprzeczają hiperkulturowym tendencjom do odcinania się od przeszłości. Przeciwnym biegunem jest bowiem przywracanie wielu przednowoczesnych wzorów kultury […]”. Takie podejście ma istotny wpływ na możliwości składowania danych oferowanych przez nowe media. Potraktowanie ich jako źródła informacji oznacza wypracowanie nowych sposobów dostępu do przeszłości” (s. 254). Jutkiewicz analizuje trzy obrazki, które ukazały się na jednym ze współczesnych portali internetowych, pod którymi, w opisach znajduje się słowo „Żyd”.

Autor w swoim tekście przedstawia ramy reprezentacyjne, w jakich się przedstawiają. Ciekawą rzeczą, na która zwraca uwagę, jest „mowa nienawiści”, nie wszyscy mogą ją odnaleźć, bo akurat na tym portalu szukają czegoś śmiesznego. Na przeciwstawnym biegunie tematów znajduje się artykuł Olgi Danek „Trzecie pokolenie polskich Żydów po Holokauście. Pomiędzy budowaniem tożsamości kulturowej a przezwyciężaniem traumy”. Autorka tekstu zajmuje się zjawiskiem „trzeciego pokolenia polskich Żydów po Zagładzie” oraz integralnym zagadnieniem „odradzającej się społeczności żydowskiej w Polsce”. Bardzo ciekawy wydaje się przedstawiony projekt wielu rozmów przeprowadzonych przez badaczkę z przedstawicielami tego pokolenia. Artykuł oparty jest również na publikacji Katki Reszke pt. „Powrót Żyda. Narracje tożsamościowe trzeciego pokolenia Żydów w Polsce po Holokauście”.

Całość jawi się jako niebanalny zbiór studiów nad kulturą żydowską w perspektywie od połowy XIX wieku po lata ostatnie.

Ula Orlińska-Frymus

Autor: Eugenia Prokop-Janiec red.

Tytuł: Polacy – Żydzi. Kontakty kulturowe i literackie

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Miejsce: Kraków

Rok: 2014

Liczba stron: 324

About the author
Ula Orlińska-Frymus
doktorantka US, ukonczyła szkołę dla emigrantów w Izraelu oraz podyplomowe studium nauki o Holokauście na UW, autorka reportaży z Izraela i Japonii, zakochana w Harukim Murakamim, sushi i komiksach Rutu Modan. A przede wszystkim - mama Franka.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *