Mormoni i ich wyznanie wydawać się mogą nam niezwykle odlegli – kojarzeni są przede wszystkim z daleką Ameryką, a także wielożeństwem. Okazuje się jednak, że każda religia posługuje się tym samym lub niezwykle podobnym zestawem schematów, pozwalających uwierzyć, ale także zniewolić i wywołać poczucie winy. „Pod sztandarem nieba. Wiara, która zabija” Jona Krakauera to dla mnie przede wszystkim narracja o kobietach jako największych ofiarach męskich ambicji, a w tym przypadku – „objawień”.
Punktem wyjścia opowieści jest morderstwo z 1984 roku, kiedy to dwóch braci zabija rodzinę trzeciego: jego żonę i malutką córeczkę. Ron i Dan Lafferty popełniają zbrodnię, ponieważ jeden z nich doświadcza „objawienia”, w którym zawarty jest nakaz pozbycia się szwagierki i jej dziecka, by nic i nikt nie stał już na przeszkodzie w realizacji boskich planów. Kobieta ginie także z innych powodów – jako jedna z nielicznych żon w rodzinie Lafferty buntuje się przeciwko nowym zasadom w niej panujących. Zakaz edukacji, lektur (poza pismami mormońskimi), słuchania muzyki, oglądania telewizji, kontaktów z osobami spoza grupy religijnej, używania zegarów – to wszystko budzi jej sprzeciw. Świadoma jest także tego, co dzieje się z braćmi, którzy coraz głębiej popadają w religijny fanatyzm, graniczący z obłędem.
Autor nie koncentruje się jednak jedynie na zbrodni. Przede wszystkim kreśli historię Mormonów, czyli Świętych Dnia Ostatniego, oraz sekt, które powstawały na przestrzeni lat. Niezwykle ważnym wątkiem – ściśle związanym z sytuacją kobiet – jest poligamia. Pod koniec XIX wieku Joseph Smith, prorok kościoła,rezygnuje z wielożeństwa, ale tylko oficjalnie. Wie, że szkodzi to wizerunkowi, lecz świadomy jest, jak wielu wyznawców jest temu przeciwnych. „Małżeństwa duchowe” oznaczają drugie lub kolejne śluby – niedozwolone prawnie, ale swobodnie funkcjonujące wewnątrz grupy wyznaniowej. I tu właśnie zaczyna się największy dramat kobiet, a raczej dziewczynek zmuszanych do życia w roli kolejnych żon o wiele starszych mężczyzn. Poruszające są wspomnienia tych, którym udało się uciec: „Bałam się, że jeśli nie zgodzę się na zamążpójście, cala moja rodzina będzie potępiona”. Jeszcze mocniej uderzają słowa kobiet szczęśliwych, że ich córki przytulają się do ojczymów, którzy następnie zostają ich mężami. To zamieszanie w koligacjach rodzinnych jest szokujące – córki stają się macochami swoich sióstr lub babciami starszych od siebie osób.
„Pod sztandarem nieba” wstrząsa także biografią założyciela – proroka. Joseph Smith – człowiek znikąd potrafił omamić miliony opowieściami, które osobom z zewnątrz wydają się nielogiczne, czasem wręcz w swej głupocie zabawne.
Tytuł: „Pod sztandarem nieba. Wiara, która zabija”
Autor: Jon Krakauer
Tłumaczenie: Jan Dzierzgowski
Wydawnictwo: Czarne
Premiera: 17 lutego 2016
