Mogłoby się wydawać, że w „globalnej wiosce” coś takiego jak prowincja nie istnieje – że każdy może być wszędzie, przynajmniej mentalnie, i pełnymi garściami czerpać z dóbr kultury, nie tylko masowej. Jak jednak przekonuje Bogusław Dziadzia w książce Naznaczeni popkulturą. Media elektroniczne i przemiany prowincji, obszary peryferyjne – choć trudne do zdefiniowania i niedookreślone (podobnie zresztą jak kategoria centrum), „jednocześnie iluzoryczne i realne” – istnieją i są, wraz z zachodzącymi w nich pod wpływem kultury popularnej zmianami, interesującym tematem analizy.
Autor – medioznawca, socjolog, artysta, adiunkt w Zakładzie Edukacji Kulturalnej na Uniwersytecie Śląskim – stawia zasygnalizowaną w tytule tezę, że popkultura „odciska swe piętno na niemal każdym członku społeczeństwa Zachodu” i stanowi dziś „obok rodziny, szkoły, Kościoła najważniejsze źródło postaw i norm, które w procesie socjalizacji składają się na proces stawania się człowieka jako osoby”. Kultura popularna zaciera ponadto granice między centrum a peryferyjnością, ale z drugiej strony – tworzy nowe. Dziadzia próbuje uchwycić te rozmywające się granice, analizuje przemiany rozumienia kategorii prowincji i mentalności ludzi zamieszkujących obszary peryferyjne, a w swej analizie odnosi się również do własnych, przytoczonych w ostatnim rozdziale, badań empirycznych.
Książka może jednak zainteresować nie tylko badaczy prowincji. Bardzo ciekawe są rozdziały poświęcone wpływowi kultury popularnej i nowych mediów na sferę sacrum i religijność (nie tylko na prowincji) oraz kategoriom centrum i prowincjonalności w Internecie (gdzie mamy do czynienia nie tylko z tzw. wykluczeniem cyfrowym, ale też innymi rodzajami marginalizacji).
Jak słusznie stwierdził prof. dr hab. Kazimierz Krzysztofek, książka Naznaczeni popkulturą „może stanowić cenną pomoc dydaktyczną w zakresie wiedzy o mediach, popkulturze, komunikacji, małych strukturach społecznych”. Ale nie tylko. Myślę, że publikacja ta może zainteresować każdego, kto chce wiedzieć, jak na naszych oczach zmienia się świat, oraz zastanowić się nad swoim w tym świecie miejscem.
Bogusław Dziadzia, Naznaczeni popkulturą. Media elektroniczne i przemiany prowincji, Gdańsk 2014, Wydawnictwo Naukowe Katedra
Anna Golus
