Klasyka ma to do siebie, że niektórych z nas odrzuca. Często nie sięga się po utwory, które tak zaklasyfikowano, ponieważ kojarzy się to z przymusem czytania lektur w szkole. A, tak zwaną, klasyką są właściwie wszystkie dzieła przerabiane na lekcjach języka polskiego. Jednak czasem naprawdę warto jest się przemóc i pozwolić takiemu dziełu przemówić samemu. Być może przypadnie do gustu i zrozumie się, dlaczego okrzyknięto go w ten sposób. Utworem, który warto przeczytać, a przydzielono go do klasyki romansu, jest „Opactwo Northanger” Jane Austen, angielskiej powieściopisarki XIX wieku.
Powieść opowiada dzieje Katarzyny Morland, córki pastora, która zostaje zaproszona do popularnego uzdrowiska – Bath. Skromna i naiwna dziewczyna wychowała się w maleńkiej miejscowości, dlatego nie rozumie zasad wielkiego świata, a rzeczywistość postrzega przez pryzmat przeczytanych książek. Z poznanymi w Bath znajomymi wyjeżdża do mrocznego i tajemniczego opactwa Northanger. Z powodu braku doświadczenia ocenia po pozorach otaczających ją ludzi, ich intencje, charaktery oraz zachowania. Prowadzi to do szeregu nieporozumień.
Niektórzy uważają fabułę za nudną, ale to jest niesprawiedliwa opinia. Aby uczciwie ją ocenić, należy cofnąć się do tamtego czasu i dostrzec to, czym różni się XIX-wieczne życie od współczesnego. Nie można oczekiwać, że bohaterowie będą robić szalone rzeczy, jeśli rozrywką wtedy były właśnie spacery, spotkania w pijalniach, przejażdżki dorożkami. Znacznie różniły się również zachowania ludzi, które wtedy były bardziej powściągliwe. „Opactwo…” zaliczane jest do klasyki romansu, ale, mimo że miłość jest tematem przewodnim, ja zaklasyfikowałabym go również do powieści realistycznej. Jane Austen była obdarzona niezwykłym zmysłem obserwacji, dzięki temu jej dzieła są dokładnym przedstawieniem rzeczywistości z przełomu XVIII i XIX wieku. Czytelnik ma możliwość poznania światopoglądu ówczesnych ludzi oraz jak wyglądało wtedy życie – na czym polegały rozrywki, o czym rozmawiano i co było dopuszczane w kontaktach damsko-męskich. Charakterystyczną cechą języka Jane był dowcip, który w „Opactwie…” jest powszechny, ponieważ ten utwór przynależy do parodii powieści grozy. Za pomocą komizmu pisarka chciała zwrócić uwagę na to, co się dzieje, gdy młoda panna za bardzo ufa temu, co w nich przeczyta. Austen uwielbiała tego typu lektury, ale jednocześnie dostrzegała niebezpieczeństwa, jakie one mogą nieść ze sobą.
Często stykałam się także z opiniami, że postacie w „Opactwie…” są jednowymiarowe, tendencyjne oraz papierowe. Bohaterowie nie podobają się niektórym, ponieważ każdy z nich ma jakby tylko jedną stronę: Katarzyna jest naiwna i głupia, Izabella fałszywa i interesowna, John chciwy oraz próżny, a James ślepo zakochany. Tak naprawdę wszyscy obdarzeni są jakąś cechą dominującą, która przysłania po prostu inne. Wbrew pozorom postacie nie są tylko dobre albo złe. Co więcej, wyszły trochę karykaturalnie, bo taki był zamysł autorki – to miała być parodia gatunku, która moim zdaniem się jej udała.
Powieści Jane Austen nie przypadną każdemu do gustu – niektórych znudzą, innym natomiast dostarczą dreszczyku prawdziwych emocji. Potrafią bowiem wzruszyć, rozśmieszyć, a nawet czasem przestraszyć. Nie bez powodu zaliczane są do klasyki. Mają w sobie swego rodzaju magię, która porwie czytelnika do czasów na przełomie XVIII i XIX wieku. Jeśli ma się tylko otwarty umysł, zrozumie się mechanizmy funkcjonowania ówczesnego społeczeństwa. Niektórzy pozazdroszczą bohaterom takiego życia, inni natomiast docenią współczesność. Ważnym tematem poruszanym w jej utworach jest sytuacja kobiet skazanych na zależność od ojców, mężów lub braci. Nie mogły dziedziczyć, dlatego ich życie bywało niekiedy bardzo trudne. Na ten problem Jane chciała zwrócić uwagę. „Opactwo Northanger” również porusza tę tematykę. Warto więc na końcu zauważyć, że nie jest tak monotematyczne, jak może się z początku wydawać.
Kamila Zielińska
Ocena: 5/5
Tytuł: Opactwo Northanger
Autor: Jane Austen
Tłumaczenie: Anna Przedpełska – Trzeciakowska
Seria: Klasyka Romansu: Love & Story
Liczba stron: 238
Oprawa: miękka
Wydawnictwo: Oxford Educational Sp. z o. o.
