Nut i Geb – pierwsza para faraonów

W moich dotychczasowych rozważaniach na temat mitologii starożytnego Egiptu przeprowadziłam was już przez egipskie święta, przedstawiłam córki boga Re i skomplikowane relacje w rodzinie Ozyrysa. Pewnie się zastanawiacie, czy nie wyczerpałam już wszystkich tematów: otóż nie. Wciąż trzymam coś w zanadrzu – tym razem za sprawą nadejścia wiosny, postanowiłam przypomnieć pierwszą parę faraonów – Nut i Geba, rodziców Ozyrysa, Setha, Izydy i Neftydy. Szanowni dziadkowie, jak lubię ich złośliwie nazywać, dali początek pierwszej dynastii faraonów, rozpoczynając ich panowanie złotym wiekiem. Później schedę po Gebie przejął jego najstarszy syn Ozyrys, a po nim jego zazdrosny brat Seth. Zanim jednak w Egipcie wybuchły krwawe walki o władzę, Geb i Nut stanowili materialną podstawę świata i według jednego z mitów wydali na świat słońce.

nut-geb.szuflada.net

Bóstwa były najczęściej przedstawiane razem – Geb jako mężczyzna, spoczywający na boku pod wygiętą w łuk Nut reprezentującą niebo. Między nimi umieszczano boga powietrza Szu, który oddzielał niebo od ziemi. Czasem Geb miał sterczący fallus, skierowany w stronę żony, czym podkreślano ich zażyłą relację. Ponadto Geb nosił na głowie czerwoną koronę Dolnego Egiptu, ozdobioną hieroglifem geb, oznaczającym białą gęś nilową.

Nut ukazywano wygiętą w łuk ze stopami spoczywającymi na wschodzie i dłońmi opartymi o ziemię na zachodzie z niebieskim ciałem na podobieństwo nocnego nieba, usianym pięcioramiennymi gwiazdami. Stojąca wersja bogini unosiła ramiona do góry, jakby podtrzymywała firmament. Podobnie jak jej mąż nosiła na głowie symbol swojego imienia – półkolistą miseczkę na wodę, zwaną nu. Nut doczekała się również zwierzęcego wcielenia i jako troskliwa maciora karmiła swoje prosiaki.

Geb i Nut byli ściśle powiązani z egipską przyrodą. Bóg ziemi był mężczyzną, a niebo kobietą. Odwrotnie niż w innych mitologiach, w Egipcie to nie deszcze padające z nieba zapładniały Matkę Ziemię, lecz płynąca rzeka, która toczyła życiodajne wody. Geb był zresztą uważany za przyjaciela boga Hapi, personifikującego wylewy Nilu. Przyjmował od Hapi wodę, w ten sposób kończąc długotrwałe i wyniszczające dla egipskiego rolnictwa susze. W Tekstach Piramid bóg występował natomiast jako wcielenie grobu. Po śmierci faraon wychodził z piramidy przez tzw. Wrota Geba.

Dziadek Horusa wsławił się ponadto swoją rolą w boskim trybunale, który wydawał wyrok w sprawie o sukcesję po Ozyrysie. Wielokrotnie opowiadał się po stronie Horusa i głośno protestował, gdy Seth po raz kolejny podejmował działania, zmierzające do zagrabienia dla siebie władzy.

nut-geb2.szuflada.net

Mała popularność Nut i Geba brała się z tego, że Egipcjanie nie wystawili im żadnych świątyń. Byli więc czczeni w przybytkach, poświęconych Izydzie, Ozyrysowi i Thotowi. Mimo to zostali zapamiętani jako bóstwa opiekuńcze i łaskawe dla swoich wyznawców, które wbrew ogólnej tendencji, cechującej tę mitologię, zadowoliły się tylko odgrywaniem swoich ról bez zbędnego robienia wokół siebie hałasu i przelewania krwi niewinnych. Nic zatem dziwnego, że nigdy nie zagościli na przysłowiowych pierwszych stronach staroegipskich gazet.

Magdalena Pioruńska

About the author
Magdalena Pioruńska
twórca i redaktor naczelna Szuflady, prezes Fundacji Szuflada. Koordynatorka paru literackich projektów w Opolu w tym Festiwalu Natchnienia, antologii magicznych opowiadań o Opolu, odpowiadała za blok literacki przy festiwalu Dni Fantastyki we Wrocławiu. Z wykształcenia politolog, dziennikarka, anglistka i literaturoznawczyni. Absolwentka Studium Literacko- Artystycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dotąd wydała książkę poświęconą rozpadowi Jugosławii, zbiór opowiadań fantasy "Opowieści z Zoa", a także jej tekst pojawił się w antologii fantasy: "Dziedzictwo gwiazd". Autorka powieści "Twierdza Kimerydu". W życiu wyznaje dwie proste prawdy: "Nikt ani nic poza Tobą samym nie może sprawić byś był szczęśliwy albo nieszczęśliwy" oraz "Wolność to stan umysłu."

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *