„Nasz mózg to my” – powtarza jak mantrę przez całą książkę norweska neurolog. Powtórzeń jest tu zresztą dużo więcej, autorka bowiem chce w ten sposób uczynić swoje dzieło, poświęcone najważniejszemu ludzkiemu narządowi, zrozumiałym. Rezultatem tych zabiegów jest książka klarowna i prosta, a przy tym bardzo interesująca.
Wielu z was pewnie widziało już wyprodukowany przez Netflix serial „Modyfikowany węgiel”. W przedstawionej tam rzeczywistości ciała są wymienne, dusza zaś mieszka w czymś, co nazywa się stosem korowym i znajduje się gdzieś pomiędzy móżdżkiem a szyszynką. To idea czysto renesansowa, zainspirowana zapewne Kartezjuszem, który jako jeden z pierwszych odważył się przenieść duszę z serca właśnie do mózgu. Co prawda inne obserwacje francuskiego filozofa, jak rozdzielność mózgu i ciała, nie były już tak trafne, ale tu miał sporo racji – dusza, a zatem „my”, mieszka w mózgu. „Śmierć mózgu oznacza śmierć człowieka” (s. 14). Należy jednak podkreślić, że mózg mieszka w ciele, co znaczy, że wszystko, co dzieje się z ciałem, ma ogromny wpływ na mózg.
„Mózg rządzi” to książka popularnonaukowa, dzięki czemu pomimo ciężaru i skomplikowania poruszanych zagadnień, jest zrozumiała dla takich laików jak ja. Dodatkowo, -pokazując, jak na nasz główny narząd działają: seks, niezdrowe jedzenie czy narkotyki, Nordengen wciąga przeciętnego czytelnika w sieć skomplikowanych zależności pomiędzy ciałem i mózgiem, przez co uchodzą jej płazem tematy mniej obiecujące. Czytanie o nich jest jednak nieuniknione, jeśli chcemy wiedzieć, jak zachowuje się nieodurzony, w pełni sprawny mózg. Piszę to naturalnie z przymrużeniem oka, czytanie o tym, jak funkcjonuje mózg, jest niezmiernie interesujące i bez takich zabiegów jak odwoływanie się do stymulantów.
Chociaż mózg można w jakiś sposób wyszkolić, pewne rzeczy – chęć na słodkie i tłuste jedzenie, pozytywne reakcje na śmiech – są bliskie każdemu. Pełno tu interesujących obserwacji, a niektóre, jak ta dotycząca wielozadaniowości (a raczej jej braku), mogą okazać się w równej mierze kontrowersyjne jak zmieniające dotychczasowe nawyki. Odnosi się to również do zapobiegania największej zarazie XXI wieku – prokrastynacji. Po lekturze tej książki staram się robić mniej rzeczy naraz i manipulować swoim mózgiem na różnorakie sposoby. Zobaczymy, czy dzięki temu przyszłe recenzje będą lepsze…
Tytuł: Mózg rządzi
Tytuł oryginalny: Hjernen er stjernen
Autor: Kaja Nordengen
Przekład: Milena Skoczko
Liczba stron: 239
Rok wydania: 2018
Wydawca: Marginesy
