Moja wielka miłość – Izabela Czajka Stachowicz

izabela-czajka-stachowicz-moja-wielka-milosc-2013-07-25-503x800Wbrew temu, co może sygnalizować tytuł – nie jest to książka o romantycznej miłości czy miłości w rozumieniu erotycznym. To historia niezwykłej przyjaźni. Głównym bohaterem kolejnego tomu Izabeli Czajki Stachowcz jest Franc Fiszer – postać, która występuje niemal we wszystkich wspomnieniach artystów okresu międzywojnia. Wielki przyjaciel nie tylko autorki, ale i Leśmiana, Tuwima, Słonimskiego, Przybyszewskego. Temu pierwszemu to on podobno zmienił lekko pseudoinm z Lesmana na Leśmiana. „Moja wielka miłość” to obrazek utrwalający niezwykłe czasy i takież osobowości.

Kim był Fiszer? Z książki Stachowicz wynika, że wielkim obżarciuchem – podobno przejadł cały majątek. Tekst Czajki nie jest bowiem biografią, ale zupełnie subiektywną i pełną wzruszeń oraz zabawnych anegdot narracją o przyjaźni. Ten polski filozof, erudyta, na kartach książki jawi się jako pełen radości i swego rodzaju wariactwa przyjaciel artystów, miłośnik życia i przyjemności z niego płynących, a przede wszystkim wielki oryginał. Czajka od pierwszego spotkania jest nim oczarowana i tylko czeka na wyjazd męża, by móc bez ustanku przebywać z przyjacielem. Przez jakiś czas nawet mieszkają we trójkę, choć mąż Stachowicz nie wytrzymuje sposobu życia Fiszera. Nie tylko on zresztą – przy całej swej dobroci, filozof potrafi całkiem nieźle narozrabiać w gościnie. Wspomnienia pełne są przezabawnych zdarzeń z jego życia i –czytając o nich – można uronić niejedną łzę ze śmiechu nie tylko z głównych bohaterów, ale i sław tamtych czasów.

Co ich połączyło? Pochodzili z zupełnie różnych światów: ona – bogata Żydówka, on – biedny filozof. Przede wszystkim była to niechęć do konsensów i umiłowanie wolności. Uwielbiali oboje rzesiadywać w kawiarni Ziemiańskiej w towarzystwie największych literatów tamtego czasu. Ich historia jest idealnym przykładem na to, że przyjaźń między kobietą i mężczyzną może istnieć – płeć nie ma tu znaczenia. Najważniejsze jest pokrewieństwo dusz i temperamentów. Między wierszami tylko można odnaleźć jego sytuację finansową (Bella wysyła Fiszerowi paczki na wieś) oraz wspólny strach przed wojną.

Od pierwszej strony wiemy już, że autorka pisze z perspektywy czasu, wspomina. Tak, jak w poprzednim tomie, tak i w tym pojawia się smutek, nostalgia za czasami, które minęły. Ta opowieść wzrusza tym bardziej, że wielokrotnie narratorka podkreśla ulotność szczęścia z czasów tuż przed II wojną światowa. W narracji pojawiają się więc refleksje na temat tych, którzy zginęli podczas wojny, autorka wraca do znanych sobie miejsc z młodości. W takich chwilach robi się bardzo nostalgicznie i smutno, ale tylko na moment. Czajka to przecież optymistyczna gawędziarka! Łzy muszą więc szybko znikać z naszych oczu, by na twarz wrócił uśmiech.

Jest też w tej książce to, za co najbardziej lubię Czajkę – obraz kobiecej swobody. Stachowicz nie przejmuje się zupełnie konwenansami, tym, co mogą pomyśleć inni. W pełni korzysta z życia, nie biorąc po uwagę tego, co oczekują od niej inni, jaką rolę narzuciło kobiecie patriarchalne społeczeństwo.  Po raz kolejny, czytając o dwudziestoleciu międzywojennym, chce mi się krzyknąć: Co za czasy! Wydają się one  szerzej otwarte i bardziej tolerancyjne od współczesnych. A może to zasługa szalonej narratorki? W dużej mierze – zapewne tak. Pisarka po prostu spędzała swą młodość w odpowiednim czasie i w otoczeniu odpowiednich ludzi.

Anna Godzińska

Tytuł: Moja wielka miłość

Autorka: Izabela Czajka Stachowicz

Premiera: lipiec 2013

Liczba stron: 160

Wydawnictwo: W.A.B.

About the author
Anna Godzińska
Ukończyła studia doktoranckie na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego, autorka tekstów o miłości poza fikcją w magazynie Papermint oraz o literaturze w Magazynie Feministycznym Zadra. Fanka kobiet - artystek wszelakich, a przede wszystkim molica książkowa;)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *