Książka ta nie powstałaby, gdyby nie gra „Cyberpunk 2077”, za której produkcję odpowiedzialne jest cenione na całym świecie studio CD Projekt RED. Gdyby czytelnik o tym zapomniał, poza ostatnim rozdziałem, poświęconym historii studia i pracy nad grą, autor co kilka stron – czasem wręcz nachalnie – nawiązuje do tytułu, którego wiele osób już nie może się doczekać i – tak jak ja – przesunięcie premiery przyjęło z bólem serca. Jako przykład nawiązań niech posłuży tu fragment, w którym autor pisze o wpływie Williama Burroughsa na cyberpunk i wspomina jego cut-up technique, polegającą na dzieleniu strony tekstu na cztery części, a następnie dopasowywaniu ich do siebie w poszukiwaniu nowych znaczeń. Dla Wojtasa tego typu eksperyment z formą łączy się z obecnym w grze CD Projekt RED zaburzaniem percepcji gracza poprzez łączenie retrospekcji z aktualnymi wydarzeniami oraz wirtualnymi symulacjami. Jak zaburzenia czasu mają się do postmodernistycznej techniki organizowania tekstu i wynajdywania znaczeń, nie wiadomo.
W zamyśle autora książka miała zapewne stanowić wprowadzenie do gry dla kompletnych laików, którzy bez odpowiedniego wsparcia nie potrafią docenić brudnych ulic pełnych neonów czy stylistyki mieszczącej się gdzieś między dystopią a film noir. Jeśli tak, jest to zadanie, z którego się świetnie wywiązuje. Fani gatunku nie znajdą tu nic nowego, chociaż też nie skreślałbym od razu „Cyberpunku 1982-2020” – kilka rzeczy można sobie przypomnieć, odświeżyć i uporządkować. Nawet jeśli z perspektywy autora Keanu Reevesowi warto poświęcić więcej miejsca niż Philipowi K. Dickowi. Tu jednak znów kłaniają się okoliczności powstania książki – chociaż Dick będzie z pewnością obecny w grze duchowo, elementy stworzonych przez niego światów na pewno odcisną piętno na rzeczywistości gry, Reeves pojawi się w niej osobiście, stąd przypisanie mu tak ważnej roli w „Cyberpunk 1982-2020”.
Książka napisana jest bardzo prosto, czyta się ją szybko i przyjemnie, a piękne wydanie sprawia, że po prostu chce się ją wziąć w ręce i obcować z nią. Czy dowiemy się z niej, czym jest cyberpunk? Tak. Czy wzbogacimy wiedzę o najważniejszych autorach i dziełach tego gatunku science-fiction? Owszem. Od osadzonych bardzo mocno w rzeczywistości lat 80. wyobrażeń naszej współczesności przez „Ghost in the Shell” i „Matrixa” aż po dzisiejszy dzień i wizje przyszłości pokroju serialu „Modyfikowany węgiel” – Wojtas sprawnie prowadzi czytelnika przez cyberpunkowy mainstream. I chociaż naprawdę można się czepiać samego języka i niektórych błędów rzeczowych, oceniając ogół, nie da się odmówić autorowi jednego – pasji. Ta, jeśli okaże się zaraźliwa, będzie kluczowa dla poszerzenia grona fanów cyberpunka. A przecież o to w tym wszystkim chodzi.
Tytuł: Cyberpunk 1982-2020
Autorka: Michał Wojtas
Liczba stron: 366
Wydawnictwo: Znak
Rok wydania: 2020
