Gdyby poszukać zjawiska, które najtrafniej charakteryzowałoby naszą codzienność, to prawdopodobnie byłaby nim samotność. Społeczeństwo postrzegane jako zbiór jednostek, które łączą najczęściej przelotne związki i nietrwałe interesy. Jednak każda z nich tęskni za innym światem. Rozpaczliwie podejmowane próby zmiany istniejącego stanu sprawiają, że ofiara samotności zamiast spełnienia marzeń, znajduje się nagle na krawędzi samozagłady. Zakładane maski i przybierane tożsamości nie pomagają i nie chronią.
Problem pustki i samotności dręczy też bohaterów „Ludzi za ścianą”, powieści Friedricha Aniego. Były policjant, Tabor Süden, otrzymuje pracę w agencji detektywistycznej w Monachium. Pierwszym jego zadaniem jest wyjaśnienie sprawy tajemniczego zaginięcia restauratora Raimunda Zacherla. Rozpoczynając poszukiwanie nie wie, że ta sprawa skonfrontuje go z własną przeszłością. Prowadząc śledztwo spotyka ludzi, którzy żyją zamknięci w swojej samotności, złamanych przez życie i niezauważanych przez świat, przed którym zresztą starają się uciec. To tytułowi „ludzie za ścianą”.
Bohater powieści również należy do nich. Poszukiwanie zaginionych stało się jego obsesją i wyznacznikiem jego renomy. Prowadząc śledztwa w ich sprawach próbował w istocie dociec przyczyn zniknięcia przed laty swojego ojca i wyjaśnić jego dalsze losy. Sprawa Zacherla przyczyni się do tego, że dojdzie on do kresu swoich prywatnych dociekań, choć okaże się, że nie uzyskał odpowiedzi na wszystkie pytania.
Książka Aniego toczy się w niespiesznym tempie i tak też budowane jest w niej napięcie. Autor bawi się tożsamościami swoich bohaterów, którzy starają się ukryć je lub zmienić w nadziei, że to może odmienić ich los. Wszyscy oni mają za sobą doświadczenie udawanego życia, które okazuje się być iluzoryczne, puste, pozbawione ciepła i uczucia. Zatopieni we własnym bólu nie zauważają wokół siebie osób, których uczucie i obecność może dać im oparcie. Wymyślają więc przyjaciół lub budują własny, nieprzystający do rzeczywistości świat. Mały Bene szukający otuchy wśród wyimaginowanych przyjaciół i jego matka, znajdująca ukojenie w przygodnych romansach, Süden prowadzący w myślach długie dyskusje ze zmarłym przyjacielem, a nawet żona zaginionego restauratora próbująca ocalić świat sprzed zaginięcia męża.
W tej pustce jest jednak ocalenie. Jest nim miłość, skomplikowana i nieprosta, ale niosąca z sobą nadzieję, wprowadzająca życie i ciepło, w miejsce chłodu i pustki.
Friedrich Ani znakomicie portretuje ludzi balansujących na granicy życia i autokreacji. Finał może zaskoczyć czytelnika, choć i on nie jest wolny od goryczy. Wszystko ma bowiem swoją cenę, która często bywa wygórowana.
Ewa Glubińska
Autor: Friedrich Ani
Tytuł: Ludzie za ścianą
Przełożyła: Elżbieta Kalinowska
Premiera: 17 września 2013
Wydawnictwo: Czarne
Ilość stron: 344
