Już od 24 lat są przyznawane Paszporty POLITYKI, jedne z najbardziej prestiżowych nagród kulturalnych w Polsce. Tegorocznych laureatów poznaliśmy podczas uroczystej Gali, która odbyła się w dniu 10 stycznia 2017 roku w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie.
Nagrody w poszczególnych kategoriach przyznawane są na podstawie wskazań krytyków w dziedzinach: film, teatr, sztuki wizualne, literatura, muzyka poważna, muzyka popularna i – nowej od tej edycji – kultura cyfrowa. Wyróżniają one utalentowanych, młodych twórców, którzy swoją działalnością w danym roku wywarli niekwestionowany wpływ na polską kulturę wychodząc przed szereg i tworząc nowe trendy, będąc najlepszymi ambasadorami Polski w świecie.
Nowa kategoria „Kultura cyfrowa” obejmuje wszelkie formy kultury, których wyjściową formą jest kod programowania, ze szczególnym uwzględnieniem gier wideo na komputery, konsole i urządzenia przenośne, różnego rodzaju aplikacji, różnorodnych form internetowych, VR i filmów interaktywnych.
Nagroda specjalna, jaką jest Kreator Kultury, trafia w ręce wybitnych twórców, za szczególne osiągnięcia w popularyzacji polskiej kultury.
LAUREACI PASZPORTÓW POLITYKI ZA ROK 2016:
FILM
Nominowani:
Bartosz M. Kowalski, Jan P. Matuszyński, Tomasz Wasilewski
Paszport POLITYKI otrzymał JAN P. MATUSZYŃSKI
Za najdojrzalszy artystycznie debiut ostatnich sezonów. Za twórcze poszerzenie formuły kina biograficznego oraz perfekcyjną współpracę z aktorami, której rezultatem stały się wybitne kreacje odtwórców głównych ról w filmie „Ostatnia Rodzina”.
foto ⓒ POLITYKA / Leszek Zych
Studiował reżyserię na Wydziale Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Sześć lat temu ukończył kurs dokumentalny w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy w Warszawie. Bohaterami jego często nagradzanych dokumentów są niekonwencjonalni, podejmujący trudne wyzwania ludzie z pasją. Wyróżniona w Locarno i obsypana laurami w Gdyni fabuła „Ostatnia rodzina” to najdojrzalszy, ale i najbardziej ryzykowny polski debiut ostatnich lat.
TEATR
Nominowani:
Agata Duda-Gracz, Paweł Sakowicz, Anna Smolar
Paszport POLITYKI otrzymała ANNA SMOLAR
Za teatr kameralny i empatyczny, z polotem i humorem podejmujący tematy zepchnięte na margines. Za konsekwentne poszerzanie teatralnego pola oraz chęć i umiejętność dialogowania z każdym odbiorcą.
foto ⓒ POLITYKA / Leszek Zych
Polsko-francuska reżyserka teatralna. Skończyła literaturoznawstwo na paryskiej Sorbonie i szkołę aktorską przy tamtejszym Le Sudden Théâtre oraz założyła grupę teatralną La Compagnie Gochka. Polskiej widowni dała się poznać jako reżyserka spektakli niezwykle różnorodnych, jednocześnie bliskich życiu i przez to poruszających. Nominowana za bliskie życiu i przez to poruszające: „Aktorzy żydowscy” w warszawskim Teatrze Żydowskim, „Dybuk” z Teatru Polskiego w Bydgoszczy, czy zrealizowana w Centrum Nauki Kopernik „Henrietta Lacks”.
LITERATURA
Nominowani:
Stanisław Łubieński, Natalia Fiedorczuk-Cieślak, Zośka Papużanka
Paszport POLITYKI otrzymała NATALIA FIEDORCZUK-CIEŚLAK
Za przenikliwy portret współczesnej Polski widzianej od strony matek z wózkami, za chłodny i niebanalny obraz macierzyństwa, a także za żywy i pełen humoru literacki język w książce „Jak pokochać centra handlowe”.
foto ⓒ POLITYKA / Leszek Zych
Jest absolwentką Akademii Pedagogiki Specjalnej i animatorką kultury. W 2012 r. nakładem fundacji Bęc Zmiana ukazała się jej książka „Wynajęcie” poruszająca problem rynku mieszkaniowego i estetyki mieszkalnictwa w Polsce, natomiast jej debiutem literackim jest nominowana do Paszportu książka „Jak pokochać centra handlowe”. Z jednej strony jest ona bezlitosnym obrazem rodzicielstwa w dzisiejszej Polsce, a z drugiej – zapisem rozpadu, nieradzenia sobie z życiem. I to już nie dotyczy tylko macierzyństwa, może być doświadczeniem każdego.
SZTUKI WIZUALNE
Nominowani:
Alicja Bielawska, Roman Stańczak, Daniel Rycharski
Paszport POLITYKI otrzymał DANIEL RYCHARSKI
Za intrygujące połączenie duchowości z aktywizmem, konserwatyzmu z otwartością i prowincjonalizmu z europejskością. Za nadanie całkiem nowego sensu terminowi „sztuka wiejska”.
foto ⓒ POLITYKA / Leszek Zych
Ukończył studia w zakresie grafiki na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, a następnie doktoryzował się na Wydziale Malarstwa tamtejszej ASP. Po studiach powrócił do rodzinnej wsi Kurówko, gdzie mieszka i pracuje. Pierwszy raz o artyście zrobiło się głośno, gdy we współpracy z okolicznymi mieszkańcami zrealizował na stodołach, szopach, domach i przystankach autobusowych kilkadziesiąt murali przedstawiających hybrydalne zwierzęta fantastyczne. Wówczas pojawił się w odniesieniu do jego sztuki termin wiejski street-art.
MUZYKA POWAŻNA
Nominowani:
Krzysztof Bączyk, Marzena Diakun , Łukasz Dyczko
Paszport POLITYKI otrzymała MARZENA DIAKUN
Za konsekwentny rozwój kariery i osobowości oraz za znakomite poprowadzenie „Zagubionej autostrady” Olgi Neuwirth we Wrocławiu.
Foto ⓒ Łukasz Rajchert
Dyrygenturę ukończyła z wyróżnieniem w 2005 r. w Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Studia podyplomowe odbyła na Universität für Musik und darstellende Kunst w Wiedniu. Debiutowała w 2002 r. z Filharmonią Koszalińską. Zdobyła II nagrodę na 59. Konkursie Dyrygenckim w ramach Festiwalu Praska Wiosna (2007 r.) oraz Srebrną Batutę na IX Międzynarodowym Konkursie im. G. Fitelberga w Katowicach (2012 r.). W latach 2009–12 była pierwszym dyrygentem hiszpańskiego zespołu Smash Ensemble, z którym dokonała wielu prawykonań dzieł hiszpańskich twórców. Od września 2015 r. jest dyrygentem asystentem w Orchestre Philharmonique de Radio France.
MUZYKA POPULARNA
Nominowani:
Taco Hemingway i Rumak, Raphael Rogiński, Wacław Zimpel
Paszport POLITYKI otrzymał WACŁAW ZIMPEL
Za przełamywanie granic w muzyce, za autorskie, poparte świetnymi umiejętnościami łączenie różnych tradycji i szukanie w nich tego, co wspólne i uniwersalne.
foto ⓒ POLITYKA / Leszek Zych
Klasycznie wykształcony w Akademii Muzycznej w Poznaniu – klarnecista który mógłby robić za żywą ilustrację tezy o płynności granic w muzyce. Jedną z jego pierwszych płyt był duet z Timem Daisym. Ich album „Four Walls” (2008 r.) został płytą roku w ,plebiscycie jazzowego serwisu Diapazon. W Polsce znalazł oparcie w składzie klarnetowego kwartetu Ircha, sformowanego przez Mikołaja Trzaskę. W tym roku nominowany za solowy album „Lines”.
KULTURA CYFROWA
Nominowani:
Piotr Iwanicki, Michał Staniszewski, 11 BIT Studios
Paszport POLITYKI otrzymał MICHAŁ STANISZEWSKI, STUDIO PLASTIC
Za udowadnianie, że gry wideo mogą łączyć elementy wszystkich dziedzin sztuki. Za konsekwencję w badaniu granic cyfrowego medium. Za artystyczną dojrzałość „Bound”, doświadczenia, które jak dotąd najpełniej uzmysławia potencjał nowej przestrzeni twórczej – wirtualnej rzeczywistości.
foto ⓒ POLITYKA / Leszek Zych
Od lat 90. współtworzy Studio Plastic o bardzo ciekawym rodowodzie, którym jest demoscena – społeczność artystyczna zajmująca się tworzeniem, jak sam zwraca uwagę, „cyfrowej sztuki czasu rzeczywistego”. Absolwent Wydziału Matematyki Uniwersytetu Łódzkiego, jest z demosceną związany od niemal 20 lat. Wydana w 2016 r. gra „Bound”, za którą nominujemy go do Paszportu POLITYKI, pokazuje, że dziś działa w zupełnie innej skali niż kiedyś.
KREATOR KULTURY
Doroczną specjalną nagrodę POLITYKI otrzymał JAN „PTASZYN” WRÓBLEWSKI
Za bycie dobrym duchem muzyki jazzowej w Polsce od jej prapoczątków aż do dziś. Za wyprowadzenie polskiego jazzu w świat, za udział w powstaniu serii nagrań, która pod szyldem Polish Jazz przetrwała ćwierć wieku i właśnie powróciła po latach niebytu. Za to, że dla całej polskiej sceny muzycznej bywał liderem, aranżerem, organizatorem, nauczycielem i animatorem, nigdy nie traktując jazzu jako ograniczającej konwencji. I za to że nawet kiedy nie gra, to jak nikt inny potrafi o muzyce opowiadać.
Jedna z centralnych postaci polskiego jazzu – uważany za jednego z największych popularyzatorów muzyki jazzowej w Polsce, saksofonista tenorowy i barytonowy, kompozytor, aranżer, dyrygent, krytyk. W 1958 r. jako pierwszy polski jazzman wystąpił w Stanach Zjednoczonych, na festiwalu w Newport. Po tym koncercie występował w wielu miastach USA, a następnie w Europie, Indiach, Afryce i Azji. W tym samym roku, na festiwalu Jazz 58 w Warszawie (późniejszym Jazz Jamboree) zaprezentował pierwszą w historii kompozycję jazzową wykorzystującą polski folklor pt. „Bandoska in Blue”. Nieprzerwanie od 1970 r. prowadzi audycję „3 kwadranse jazzu” na antenie Radiowej Trójki, czyli już ponad 46 lat.
