„Łaskawszy niż samotność” Yiyun Li jest narracją łączącą w sobie powieść obyczajową, rozliczeniową i kryminał. Historia niewyjaśnionego otrucia jednej z bohaterek rozpisana jest na głosy trojga przyjaciół z dzieciństwa: Boyanga, Moran i Riyu. Tajemnica skrywająca dramatyczne zdarzenie sprzed lat odciska piętno na życiu każdego z nich, niszcząc przyjaźń, zaufanie i nadzieje na przyszłość.
W roku zdławienia studenckich protestów na placu Niebiańskiego Spokoju w Pekinie do miasta z głębokiej chińskiej prowincji przybywa Riyu – adoptowana przez dwie staruszki sierota, która dzięki muzycznemu talentowi ma szansę uczyć się w pekińskim liceum. Jej przyjazd zmienia niemal wszystko w mikroświecie niewielkiego domu, zamieszkałego przez rodziny Boyanga, Moran i Shaoai, studentki relegowanej z uczelni za udział w proteście. Każde z nich ma swoje marzenia i plany, które zostają zniszczone przez tragedię, jaką staje się próba otrucia Shaoai. Jednak myliłby się ten, kto oczekiwałby typowej kryminalnej narracji. Autorka pozwala nam śledzić losy bohaterów, z których każdy płaci wysoką cenę za dramat sprzed lat. Ich życie zamienia się w pole walki z raniącą pamięcią, ucieczkę od przeszłości i nieustanne próby jej rozliczenia albo usprawiedliwienia.
Li rozpościera przed czytelnikami panoramę dziejów Chin od czasów wojny domowej do współczesności. Losy trzech pokoleń uzmysławiają nam, jak dramatyczne były losy ludzi w tamtej części świata. Historyczne wydarzenia i przemiany determinują życie każdego z bohaterów. Autorka ze smakiem i elegancją opisuje detale życia codziennego w Chinach, przemianę postaw i wartości na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza. „Łaskawszy niż samotność” to subtelne studium psychologiczne postaci obciążonych dramatem sprzed lat i prowadzących życie sterylne, mało interesujące, zamknięte dla innych. Nikt z nich nie jest jednoznacznie pozytywny. W pewnym sensie wszyscy „znikają” dla świata, podobnie jak Shaoai, która jest osobą najbardziej jednoznaczną i czytelną. Polityczna buntowniczka, próbująca przeciwstawić się nie tylko komunistycznemu przymusowi, ale także wielowiekowej tradycji kształtującej normy i zachowania kobiet. Shaoai nie umie podporządkować się narzuconym autorytetom i rolom społecznym. Ona jedna ma odwagę otwarcie wyrażać swoje przekonania i wedle nich żyć. I za to przychodzi jej zapłacić wysoką cenę.
Pisarstwo Yiyun Li urzeka stylem, jest eleganckie i nieco enigmatyczne, pozostawia miejsce dla wyobraźni. Razem z pisarką odkrywamy krok po kroku światy bohaterów i dla każdego z nich tytułowy „łaskawszy” będzie czymś innym: niezrozumiałym bogiem, nieprzewidywalnym losem albo przypadkiem – władcą naszego życia.
Ewa Glubińska
Autorka: Yiyun Li
Tytuł: Łaskawszy niż samotność
Przełożył: Michał Kłobukowski
Wydawnictwo: Czarne
Data wydania: 18 września 2015
