„Kroniki zakopiańskie” Macieja Krupy to zbiór gawęd i opowieści z historii miejsca fenomenu . Zakopane to szczególny punkt na mapie polskiej wyobraźni zbiorowej. Niewielka osada u podnóża gór stała się duchową i intelektualną stolicą kraju. Naszą rodzimą wersją greckiego polis z mozolnie wykształcaną infrastrukturą, elitą i sferą symboliczną.
Autor eksploruje historię Zakopanego, przedstawiając nie tylko jej materialny, ale i intelektualny aspekt. Przez to miejsce przewinęła się większość postaci kształtujących polską kulturę w okresie schyłku zaborów i II Rzeczpospolitej. Ich fascynacja kulturą góralską doprowadziła nie tylko do stworzenia słynnego stylu zakopiańskiego w architekturze i zapobiegła jej zniszczeniu, co stało się smutnym losem wielu innych wspólnot lokalnych w niełatwym XX wieku.
Autor w swojej książce przywołuje szereg zapomnianych epizodów i postaci. Opowiada nie tylko o wybitnych mieszkańcach, kuracjuszach i gościach Zakopanego: Klimku Bachledzie, „góralskim Homerze” Sabale, Szymanowskim, Kasprowiczu czy rodzinie Witkiewiczów. Jego panorama obejmuje także wydarzenia, które były przełomowe dla miasta: budowę dworca, utworzenie Muzeum Tatrzańskiego czy wielką powódź. Znajdujemy tam także kompletnie nieznane epizody, jak budowę balonu mającego zapewnić Polsce miejsce wśród państw podbijających stratosferę. Niezwykłe bogactwo faktów, postaci i smakowitych anegdot sprawia, że „Kroniki zakopiańskie” łączą w sobie zalety reportażu historycznego, eseju i etnograficznego wykładu.
Ten magiczny świat, ulokowany u podnóża gór, stał się swoistym mikrokosmosem. Tylko tam mieli szansę spotkać się tak różni ludzie, jak Witkacy, Helena Modrzejewska czy Maria Curie-Skłodowska. To tam mieszały się ze sobą jawa i mit, góralskie legendy i literacka awangarda, nauka i szalone eksperymenty.
„Kroniki zakopiańskie” uświadamiają nam trudność w opisaniu istoty fenomenu Zakopanego. Trzecia, „nieoficjalna” stolica Polski zazdrośnie strzeże tajemnicy swojej odmienności. Może dlatego aż tak mocno zaznaczyła swoją obecność w kulturze popularnej i wysokiej, a nowoczesność udało jej się połączyć z tradycją.
Autor: Maciej Krupa
Tytuł: Kroniki zakopiańskie
Wydawnictwo: Czarne
Data wydania: 30 września 2015
