Książek z zakresu gender studies ukazuje się ostatnio sporo – wszystkie one znakomicie udowadniają, że współczesna nauka potrzebuje genderowych narzędzi. „Kobiety niepokorne. Reformatorki – buntowniczki – rewolucjonistki” pod redakcją Izabeli Desperak i Ingi Kuźmy to kolejna pozycja, która ukazała się w serii „Oblicza feminizmu”, obowiązkowa dla zainteresowanych tematyką feministyczną.
Tom ten poświęcony jest kobietom, które dalekie są od posłuszeństwa, spuszczenia głowy w pokorze. To te, którą mówią pełnym głosem, pragnące i dokonujące zmiany. Ich działalność/biografie osadzone są w czterech sferach tworzących tytuły rozdziałów: „Aktywistki”, „Idee”, „Codzienność”, „Sztuka”. Bohaterkami są nie tylko Polki, ale kobiety z całego świata.
Pierwszą część tworzą herstorie – kobiece bohaterki wielkiej historii, często zapomniane przez szkolne podręczniki. Są tu więc ciekawe teksty o polskich emigrantkach we Francji i ich udziale w protestach ekonomicznych, o łodziankach internowanych podczas stanu wojennego czy o Hindusce, Sunithcie Krishnan, walczącej z niewolnictwem kobiet. Nie zabrakło tu także artykułu poświęconego ruchowi Femen czy – mniej znanemu w Polsce – projektowi Dzieci 404.
Teksty z rozdziału „Idee” poruszają najważniejsze tematy współczesnego feminizmu, osadzają go w kontekście najnowszych istotnych wydarzeń. Część tę otwiera artykuł poświęcony Hannie Arendt i koncepcji politycznej opartej na wielkości. Nie mogło tu także zabraknąć refleksji nad feministycznym projektem Rosi Braidotti. Na uwagę zasługuje dość kontrowersyjny tekst Łukasza Wawrowskiego, który zastanawia się nad wątpliwościami i trudnościami związanymi z perspektywą feministyczną w nauce.
„Codzienność” to trzy teksty poświęcone kobiecie i jej obecności głównie w formie opiekuńczej – zarówno jako opiekunki, profesji ostatnio dość popularnej, jak i matki – obraz feministycznego macierzyństwa „bez fikcji”.
Ostatnia część tomu koncentruje się na obecności kobiet w sztuce. Znajdziemy tutaj i postacie popularne (Małgorzata Szumowska), i prawie nieznane (Nadine Labaki, Gloria Evangelina Anzaldua), jak również zapomniane (Izabela Filipiak, Ewa Partum).
„Kobiety niepokorne” to znakomita pozycja, która jest przypomnieniem o tym, że tylko bunt i działanie może coś zmienić. To także świetny dowód na to, że historia pełna jest ważnych kobiet, które zostały zapomniane, zniknęły gdzieś w męskocentrycznej narracji.
Anna Godzińska
Tytuł: Kobiety niepokorne. Reformatorki – buntowniczki – rewolucjonistki
Redakcja: Izabela Desperak, Inga Kuźma
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Łódź 2016
komentarz