John R. R. Tolkien „Niedokończone opowieści Śródziemia i Númenoru”

Nowe wydanie dzieł Johna R. R. Tolkiena w Wydawnictwie Zysk i S-ka w jednolitej szacie graficznej wzbogaciło się o kolejną pozycję. Do „Hobbita”, „Władcy pierścieni”, „Silmarillionu” i „Opowieści z Niebezpiecznego Królestwa” dołączyły „Niedokończone opowieści Śródziemia i Númenoru”. Jest to zbiór tekstów nigdy przez autora nieukończonych. Co więcej, istnieją różne ich warianty, w zależności od tego, jak zmieniały się koncepcje Tolkiena na temat Śródziemia. Niektóre z poprawek zostały naniesione w ostatnich miesiącach życia pisarza. Redakcją i wyborem tekstów zajął się najmłodszy syn autora, Christopher.

„Niedokończone opowieści Śródziemia i Númenoru” podzielono na cztery części. Pierwsza dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w Pierwszej Erze, i składają się na nią opowieści o Tuorze i jego przybyciu do Gondolinu oraz o dzieciach Húrina. W drugiej przedstawione zostały wypadki związane z Drugą Erą. Znajdziemy tutaj opis wyspy Númenor i listę jej królów, historię Aldariona i Erendis, a także opowieść o Galadrieli i Celebornie oraz Amrocie. Trzecia część to już wydarzenia ściśle powiązane z akcją „Hobbita” i „Władcy pierścieni”. Na początek została opisana bitwa na polach Gladden, w której śmierć poniósł Isildur, a Jedyny Pierścień zaginął. Następny tekst przybliża początki sojuszu między Rohanem i Gondorem, a także pierwszej odsieczy jeźdźców dowodzonych przez Eorla, która uratowała królestwo. Druga zdarzyła się podczas opisanej we „Władcy pierścieni” bitwy na polach Pellenoru. „Wyprawa do Ereboru” to nieco inne spojrzenie na podróż Bilba Bagginsa, zakończoną śmiercią Smauga. Jak wiadomo, tę historię spisał sam hobbit, który nie znał wszystkich faktów. Tutaj mamy do czynienia z relacją Gandalfa, pokazującą rzeczywistą wagę wydarzeń, jakie działy się podczas wyprawy do Ereboru krasnoludów i hobbita, w skali całego Śródziemia.

Zważcie, co mogło się zdarzyć. Smoczy ogień i miecze dzikusów w Eriadorze! Mogło nie być królowej w Gondorze. Mogliśmy, wróciwszy tu po zwycięstwie, zastać jedynie ruiny i zgliszcza. Stało się jednak inaczej – albowiem pewnego wieczoru na początku wiosny niedaleko Bree spotkałem Thorina Dębową Tarczę. Zwykły przypadek, jak mówią w Śródziemiu (s. 394).

W tej części książki znajduje się także opowieść o pogoni Czarnych Jeźdźców za Pierścieniem, wyjaśnienie związków Sarumana z Shire oraz opis bitew u Brodów na Isenie.
Czwarta część skupia się wokół trzech tematów: Drúedainów, Istarich i palantírów. Drúedainowie to Dzicy Ludzie z Lasu Drúadan, zagadkowe plemię o niezwykłych zdolnościach. Istari to inna nazwa czarodziejów, do których zaliczano między innymi Gandalfa i Sarumana. Dowiemy się więcej o przyczynach ich przybycia do Śródziemia, tożsamości, a także celach, jakie im przyświecały. A w ostatnim podrozdziale znajdują się materiały dotyczące niezwykłych kryształów – palantírów.

„Niedokończone opowieści Śródziemia i Númenoru” to książka dla tych, którzy znają już świat wykreowany przez Johna R. R. Tolkiena (czyli przeczytali „Hobbita”, „Władcę pierścieni” i „Silmarillion”) i chcieliby dowiedzieć się czegoś więcej o różnych postaciach i wydarzeniach. Jak sama nazwa wskazuje, nie są tu zawarte teksty ukończone, więc bywa, że historia po prostu urywa się w pewnym momencie, a jej zakończenie albo jest niejasne, albo istnieje w formie ledwo zarysowanego szkicu. Christopher Tolkien zdecydował się przyjąć inną zasadę doboru tekstów niż w „Silmarillionie”, który ostatecznie tworzy jedną, zwartą całość. W „Niedokończonych opowieściach Śródziemia i Númenoru” znajdują się różne warianty opowieści, które nieraz wzajemnie się wykluczają. Co samo w sobie jest ciekawe, gdyż można zobaczyć, jak ewoluowały pomysły Tolkiena. Warto przyjrzeć się bliżej zwłaszcza postaci Galadrieli, jej udziału w buncie Noldorów i późniejszego zakazu opuszczenia Śródziemia. Mamy okazję poznać wersję zupełnie odmienną od tej przedstawionej w „Silmarillionie”, co nie jest niczym dziwnym, ponieważ John R. R. Tolkien pracował nad tym dziełem całe życie, ale nigdy ostatecznie go nie ukończył.
Znajduje się tu wiele informacji, które uzupełniają dzieła Tolkiena, a także liczne dodatki, dotyczące między innymi języków Śródziemia czy pochodzenia imion. Każdy tekst został opatrzony licznymi przypisami, a na końcu dodano spis imion i nazw własnych.
„Niedokończone opowieści Śródziemia i Númenoru” podobnie jak inne książki Johna R. R. Tolkiena w serii przygotowanej przez Zysk i S-ka, są pięknie wydane: twarda oprawa, obwoluta, dopasowane kolorystycznie szycie i tasiemka w roli zakładki.

Polecam „Niedokończone opowieści Śródziemia i Númenoru” wszystkim, którzy zafascynowali się światem stworzonym przez Johna R. R. Tolkiena i po przeczytaniu trzech sztandarowych dzieł ich ciekawość nadal nie została zaspokojona. Po lekturze wasza wiedza na pewno się powiększy i nawet zagadka słynnych kotów królowej Berúthiel nie będzie już dla was tajemnicą.

Barbara Augustyn

Autor: John R. R. Tolkien
Redakcja, wstęp, komentarze, spis imion i nazw własnych oraz mapy: Christopher Tolkien
Tytuł: „Niedokończone opowieści Śródziemia i Númenoru”
Tytuł oryginalny: „Unfinished Tales”
Tłumaczenie: Paulina Braiter, Agnieszka Sylwanowicz „Evermind”
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Liczba stron: 558
Data wydania: 2019

About the author
Barbara Augustyn
Redaktor działu mitologii. Interesuje się mitami ze wszystkich stron świata, baśniami, legendami, folklorem i historią średniowiecza. Fascynują ją opowieści. Zaczytuje się w literaturze historycznej i fantastycznej. Mimowolnie (acz obsesyjnie) tropi nawiązania do mitów i baśni.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *