I Remember – Joe Brainard

okladka_BRAINADR_www-241x300Joe Brainard, urodzony w latach czterdziestych amerykański artysta, wpadł kiedyś na bardzo prosty a zarazem genialny pomysł – postanowił napisać książkę składającą się tylko z luźno powiązanych wspomnień. Rzecz nie jest ani trochę skomplikowana; okazuje się, że wystarczy napisać słowo „pamiętam” i w sposób nieunikniony będzie się pamiętać. Brainard zapoczątkował tym samym nową technikę pisarską, z której korzystać mogą nawet całkowicie pozbawieni polotu amatorzy.

Pamiętam jedyny raz, kiedy widziałem, jak mama płacze. Jadłem wtedy placek morelowy.

Pamiętam, jak oszukiwałem na lekcjach hiszpańskiego, wpisując lekko ołówkiem znaczenie słów.

Pamiętam, że nie mogłem zrozumieć, dlaczego ludzie po drugiej stronie świata nie spadają.

Wspomnienia Brainarda dotyczą zarówno codziennych, banalnych doświadczeń, jak i wszystkich „pierwszych” albo „jedynych” razów. Rzeczy, które się pamięta. Zapiski te nie są w żaden szczególny sposób uporządkowane. Wspomnienia z dzieciństwa przeplatają się z późniejszymi. Myśli autora biegną jakimś torem skojarzeń, by następnie przerzucić się na inny. Wszystko to tworzy całość dziwnie harmonijną i płynną.

Powstało wiele wersji podobnego „pamiętam”, ale żadna nie jest porównywalna z oryginałem. (Podobno. Ja przeczytałam tylko jedną z nich – „Pamiętam że” Georgesa Pereca. Rzeczywiście, to już nie jest to samo). Na pewno Brainardowi należy się pierwszeństwo za sam pomysł – pomysł, na który każdy w sumie mógłby wpaść, ale jakoś nikt nie wpadł. Nie jest to jednak jedyną jego zasługą. Pisząc książkę składającą się tylko i wyłącznie z własnych wspomnień, w jakiś sposób udało mu się stworzyć dzieło uniwersalne. Brzmi to może trochę abstrakcyjnie, ale tak jest w istocie. Otwórzcie książkę i przekonajcie się sami; ona naprawdę jest o każdym. Jak wyznał sam autor:

Odczuwam to w ten sposób, że tak naprawdę to nie ja piszę, ale jestem przyczyną sprawczą. I czuję także, że w takim samym stopniu jak o mnie, jest ta rzecz o każdym. Sprawia mi to satysfakcję, bo czuję się, jak gdybym był k a ż d y m. I jest to miłe uczucie.

„I Remember” to nie wyznania, które wbijają nas w krzesło dramatyzmem. To zupełnie prosta, czasem wesoła, czasem nieco smutna opowieść o życiu chłopca/mężczyzny, odrobinę nieśmiałego i wycofanego, spostrzegawczego, łagodnego, homoseksualisty, z uroczym poczuciem humoru… Te wspomnienia, choć indywidualne i prywatne, chyba przez niesamowitą szczerość Brainarda tworzą całość w pełni pojmowalną, czy może przekładalną, z którą każdy jest w stanie się utożsamić.

Alicja Rejek
Ocena: 5/5

Tytuł: I Remember
Autor: Joe Brainard
Liczba stron: 232
Wydawnictwo: Lokator

About the author
Alicja Rejek
Przyszła pisarka, na razie uczęszczająca do jednego z krakowskich liceów. Kocha literaturę; zarówno natchnioną grafomanię, jak i prawdziwy geniusz. Lubi też dalekie podróże, odbyte w czasie przyszłym, silny wiatr i wszystko, co cynamonowe.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *