Małe miasteczko, poza które nie chce się wyjechać. Skromne plany – trudno marzyć sobie o czymś wielkim, jakby się nie było tego godną. Liza – bohaterka najnowszej książki Sylwii Siedleckiej zamknięta jest nie tylko w granicach geograficznych, ale przede wszystkim mentalnych. Nie wyobraża sobie, że mogłaby pojechać dalej niż kilkadziesiąt kilometrów od rodzinnych Strzałek, i nie potrafi wymyślić dla siebie lepszego życia niż to prowadzone przez większość jej znajomych wokół. „Fosa” to powieść o odgrodzeniu się od świata i ludzi, o klaustrofobicznym zamknięciu się w sobie.
Może jest tak, że każdy ma zapisaną ilość kilometrów do przebycia w życiu? Liza już swoje przeszła, naprzemieszczała się już dostatecznie ze swoją matką – artystką estradową. Teraz chce osiąść, prowadzić inne życie – tradycyjne i zwyczajne. Bez cekinów, scen, świateł, ale w dużym domu, z najlepszą partią w miasteczku – właścicielem zakładów mięsnych. Dziewczynę poznajemy właśnie w dniu ślubu, kiedy jeszcze leży w łóżku i rozmyśla nad czekającym ją życiem.
Siedlecka prowadzi nas przez biografię bohaterki wbrew chronologii, za to zgodnie z obrazami pojawiającymi się w głowie, wspomnieniami, które pociągają ze sobą kolejne i kolejne… Od niemal pierwszych słów nabieramy pewności, że Liza nie pasuje do schematu, w który chce się wpisać. Coś ją uwiera i nas także. Po pierwsze – Arek, jej narzeczony. On, tak jak jego matka i reszta miasteczka, ma świadomość tego mezaliansu. Od początku wiemy, że to nie dla niej. Upewniamy się, gdy w miasteczku pojawia się Anna, która wydaje się budzić Lizę do życia. Dziewczyna przeżywa fascynację jej postacią, jej wolnością. Jednak i ona podporządkowuje sobie Lizę – jest to rewers relacji z Arkiem, inny rodzaj oczekiwań i ról, ale to samo zniewolenie w imię miłości.
Sylwia Siedlecka buduje niezwykły portret kobiecej bohaterki. Stawia ją w trudnych relacjach z matką, narzeczonym i przyjaciółką. W ciągu kilkunastu godzin akcji powieści odkrywa przed nami zawiłość charakteru Lizy, ogrom lęków i niepewności. Tło jej biografii – małe miasteczko – pozwala na spojrzenie na tzw. Polskę B. A może Polskę prawdziwą, taką spoza narracji pretendujących do bycia opowieściami o wielkich zachodnich miastach? Tu najważniejszą osobą jest ten, który daje zatrudnienie. Wszyscy żyją tak samo: małżeństwo, dzieci, dom, sąsiedzkie plotki –i ucieczka przed tym schematem może być tylko ucieczką w głąb siebie, do środka – tak, jak robi to Liza.
„Fosa” jest świetną powieścią o moralnej dwuznaczności, o inności, samotności i nieśmiałości. Napisana przepięknym językiem, przenosi nas w świat myśli i niewypowiedzianych na głos słów. Zmusza do zastanowienia nad rolami, które wpisane są w życie kobiet, poddaje refleksji nasze stereotypy dotyczące kobiecości i – wreszcie – mówi o wyborach i losie. Uczta literacka!
Tytuł: Fosa
Autorka: Sylwia Siedlecka
Wydawnictwo: W.A.B.
Premiera: 4 marca 2015
