Krystyna Wydżga postanowiła przypomnieć sylwetkę swojego krewnego – artysty, konesera sztuki, adwokata, patrioty – Bohdana Wydżgi. To stosunkowo mało znane nazwisko, najczęściej kojarzone z dwoma znacznie słynniejszymi – Mickiewiczem i Baudelaire’m. Pierwszego Wydżga interpretował, drugiego tłumaczył.
Autorka rozpoczyna od rodowodu, przywołuje przodków Bohdana. Podkreśla wartości, jakie kształtowały przyszłego adwokata, uwypukla tu wpływ wielkiego rodu Wydżgów na charakter bohatera monografii. Już jako dziecko przejawiał on filozoficzne zainteresowania, z biegiem lat wzbogacone o zmysł estetyczny i poczucie społecznego zaangażowania. Jednak największą wartością wyniesioną z domu była głęboka miłość do ojczyzny. Życiorys Wydżgi składa się z różnego rodzaju poszukiwań, m.in. filozoficznych pytań o naturę świata i kondycję człowieka czy prób uchwycenia sensów tłumaczeń.
Krystyna Wydżga wielokrotnie podkreśla oryginalność (zwłaszcza w sposobie myślenia) swojego bohatera. Od początku, od kiedy tylko mały Bohdan zaczął samodzielnie rozumować, analizować i interpretować świat, przyczepiono mu łatkę, która z czasem jeszcze mocniej do niego przylgnęła: odbierano go jako dziwaka, ekscentryka.
Wyposażony w dobre maniery, ogładę, towarzyskie obycie oraz wykształcenie prawnicze wyruszył w świat i trafił do tego naprawdę wielkiego. Był m.in. konsulem II RP we Francji. Miał wiele pasji i wszystkie mógł rozwijać. Mecenas sztuki, kolekcjoner, poeta, tłumacz – wszystkie te role pochłaniały go do głębi. Wydżga nigdy nie zadowalał się prostymi rozwiązaniami, najwyraźniej widać to w jego badaniach nad Mickiewiczem – drąży, szuka, aż dojdzie do satysfakcjonujących wniosków.
Autorka zajmuje się dziejami rodu Wydżgów, nawet etymologią imienia swojego bohatera, wskazując na kulturowe, historyczne czy cywilizacyjne znaczenie, robi to w odniesieniu do Bogdana (takie imię widnieje na nagrobku Wydżgi). Obszerny rozdział poświęcony został Uniwersytetowi w Dorpacie, który Wydżga ukończył jako kandydat prawa.
Monografia Wydżgi charakteryzuje się lekkim stylem, niemal gawędziarskim. W ciekawy sposób snuta jest opowieść – autorka najpierw buduje klimat, przedstawia tło, przyczyny, zgłębia konteksty, dopiero potem ukazuje temat właściwy. Nie skupia się wyłącznie na postaci Bohdana, pokazuje go na różnych tłach i poświęca im wiele miejsca. Portretuje osoby z najbliższego otoczenia Wydżgi. Do niektórych omawianych kwestii dołączone zostały fragmenty wierszy, cytaty z pamiętników czy wspomnień współczesnych bohaterowi – dzięki temu czytelnik dostaje pełen obraz postaci i epoki.
Krystyna Wydżga dołączyła do monografii, po raz pierwszy publikując, wspomnienie Wydżgi o matce, opowiadanie „Czeremcha”, znalazło też tu swoje miejsce streszczenie eseju Baudelaire’a „O malarstwie”. Jednak „Cień poety” to przede wszystkim życiorys człowieka, portret artysty, liryczny album sztuki oraz obraz interesującej epoki.
Kinga Młynarska
- Tytuł: Cień poety
- Autor: Krystyna Wydżga
- Okładka: miękka
- Liczba stron: 240
- Data wydania: 2011
- Wydawnictwo: słowo / obraz terytoria
