Centuria. Sto krótkich powieści rzek – Giorgio Manganelli

Centuria_1_4_„Ćwiczy się w zapominaniu snów, w przekonywaniu samego siebie, że nie istnieją. Ale właśnie to, że nie istnieją, nie mają kształtu, głęboko go niepokoi. Nawet nieistnienie zdolne jest do nieładu” – konkluduje Giorgio Manganelli w zakończeniu jednej ze swoich stu powieści rzek zebranych w tomie „Centuria”. To prawdziwie mistrzowska proza, opisująca światy pozornie istniejące, magiczne przestrzenie fantasmagorii lub niejasne mapy relacji międzyludzkich. Mistrzostwu języka i kunsztownym opisom towarzyszy przewrotna logika. Manganelli przedstawia świat w odwróceniu Jego prawdziwym władcą jest chaos, a bohaterowie, nie umiejąc go uporządkować, tworzą własną skalę wartości, eksplanacje albo strategie kapitulacji.

Tych sto opowieści zaludnionych jest przez postacie zwykłe, niejednokrotnie nawet banalne, ale także przez bohaterów rodem z opowieści gotyckich lub fantasy. Panom w średnim wieku lub kochanym i niekochanym kobietom towarzyszą rycerze, smoki, mieszkańcy wymierających miast. Manganelli w mistrzowski sposób porusza się także po granicy oddzielającej pastisz od powagi. Dotyczy to szczególnie opisów psychologicznych światów jego bohaterów i bohaterek. „Specjalista od Rzeczy Nieistniejących był bardzo poruszony; czyżby oszalał? Nie sądził. Zaczął się wałęsać bez określonego celu i napotkał jedną Chimerę, jednego Feniksa i jednego dwugłowego węża na rowerze; jakiś satyr zapytał go, gdzie jest ulica Macedonia Melloni, a pan z głową pośrodku piersi spytał, która godzina, i grzecznie podziękował”.

Punktami organizującymi te opowieści jest sam język i doświadczenia negatywne. Chaosowi przedstawionych rzeczywistości towarzyszy doświadczenie utraty, śmierci, nicości. Manganelli nurkuje pod powierzchnię światów samotności, odrzucenia, nieistnienia. Nie znajdziemy w „Centuriach” opisu społeczeństwa. Tej kategorii autor nie tyle nie zauważa, co świadomie ignoruje. Jego wyimaginowane światy zaludniają jednostki czy podmioty zbiorowe najczęściej ukazane w momencie swojego schyłku. Wszyscy są outsiderami, wiodącymi egzystencję na marginesie prawdziwego życia, o którym nie wiadomo nawet, czy naprawdę istnieje. W precyzyjnie skonstruowanych, logicznych i przejrzystych opowieściach autora przebija się jednak refleksja moralna. Czasami niezmiernie bliska gniewnym i sarkastycznym zapiskom Ciorana czy Canettiego, choć Manganelli lubi szokować czytelnika opisami, w których miejski szalet potrafi stać się figurą katakumb i kościoła. Świat i bohaterowie Manganellego spoglądają w oczy swojemu przeznaczeniu, którym jest przemijanie i zapadanie się w nicość. Opis jest jedyną metodą ocalenia ich przed nieuchronnym odejściem w niebyt.

 

Autor: Giorgio Manganelli

Tytuł: Centuria. Sto krótkich powieści rzek

Przełożyła i opatrzyła posłowiem: Hanna Kralowa

Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Rok wydania: 2016

 

About the author
Ewa Glubińska
historyczka, feministka, wielbicielka herstories pisanych przez życie i tych fikcyjnych również

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *