Niegdyś uważano niemal powszechnie, że konwersacja jest sztuką. Przyczyniło się to do powstania wielu jej odmian i stylów. Najstarszym zachowanym przykładem dyskusji na niełatwe tematy są platońskie „Dialogi”. Józef Czapski, wspominając po latach swoje spotkanie z wielką rosyjską poetką Anną Achmatową, nie zapomniał stylu ich rozmowy. Była to, zaginiona wraz z nastaniem sowieckiego komunizmu i […]
Kategoria: Literatura faktu
„Na równinie węży. Podróż po Meksyku” Paul Theroux
Paul Theroux, amerykański pisarz mający w dorobku ponad pięćdziesiąt książek podróżniczych, w wieku siedemdziesięciu sześciu lat wyruszył w podróż po sąsiednim Meksyku. Może dziwić fakt podkreślania w tym wypadku wieku autora. Problem jednak w tym, że na skutek splotu fatalnych okoliczności – wśród których prym wiedzie nienasycone zapotrzebowanie Amerykanów na narkotyki przy równoczesnej gotowości Meksykanów […]
„Nasza wojna. Imperia 1912-1916. Narody 1917-1923” Włodzimierz Borodziej, Maciej Górny
Nieczęsto bywa tak, że monografie historyczne nabierają aktualności wskutek dzisiejszych wydarzeń. Zdarzyło się tak jednak w przypadku książki Włodzimierza Borodzieja i Macieja Górnego. Wojna w Ukrainie sprawiła, że dwutomowe powtórne wydanie ich epickiej opowieści o dziejach I wojny światowej na obszarze Europy Środkowo-Wschodniej, Bałkanów i ottomańskiej Turcji oraz jej następstw nabiera zupełnie nowych znaczeń i […]
„Trylogia kopenhaska” Tove Dietlevsen
Pomimo niewinnego tytułu nie jest to książka łatwa w odbiorze. Podobnie jej autorka Tove Dietlevsen, wybitna duńska poetka i pisarka, uchodziła za osobę dziwną i wyobcowaną. Była prawdziwa outsiderką, która z poczucia osamotnienia i obcości uczyniła literacką kanwę swojej twórczości. Trzeba przyznać, że biografia duńskiej autorki jest niezwykła dla twórczyń z pokolenia urodzonego pod koniec […]
„Światy wzniesiemy nowe” Urszula Jabłońska
Śledząc zmagania ludzkości z otaczającą i zmieniającą się nieustannie rzeczywistością, trudno oprzeć się wrażeniu, że od początku zadowolenie z istniejącego stanu rzeczy było w defensywie. Od zawsze zaś wyraźnie dominowały: rozczarowanie, ponure przewidywania i nieśmiałe próby zmiany. Te ostatnie, opisywane w literaturze i tylko czasami wcielane w życie, zwykliśmy nazywać utopiami. Książka Urszuli Jabłońskiej jest […]
„Ballada o śpiącym lwie” Agata Listoś-Kostrzewa
Śląsk jest niezwykłym regionem, w którym bardzo długa, częstokroć krwawa i przepełniona resentymentami historia splata się z pragmatyczną i chłodną nowoczesnością. Beneficjentami i jednocześnie ofiarami tego niezwykłego związku są śląskie miasta i ich mieszkańcy, w takiej właśnie kolejności. Bytom słynie z zanieczyszczonego powietrza i kopalń, których praca doprowadziła do słynnych tąpnięć, zapadania się gruntu, pękania […]
Jacques Aumont – Interpretacja filmów
Książka francuskiego krytyka filmowego jest nie tylko, jak wskazuje tytuł, o rozumieniu i nadawaniu znaczeń ruchomym obrazom, ale o pewnej aktywności umysłu, właściwej każdemu z nas. W jakimś sensie Interpretacja filmów jest obroną interpretacji jako czegoś naturalnego, wręcz niezbędnego w codziennym funkcjonowaniu. Według Aumonta tekst kultury może zostać zanalizowany przez każdego, interpretacja, choć immanentna ludziom […]
„Polska – Rosja. Historia obsesji, obsesja historii” Andrzej Chwalba, Wojciech Harpula
Nie będę ukrywać, że rozmowa wybitnego historyka i redaktora bardzo mnie uwiera. Może dlatego, że mam akurat okazję (albo pecha) obserwować z bliska miejsce zamieszkałe przez ludzi uwikłanych w beznadziejny i nierozwiązywalny konflikt terytorialno-polityczno-historyczny. Być może także dlatego, że kolejny raz otrzymujemy rozważania dotyczące błędów, wypaczeń, wykorzystanych i niewykorzystanych szans zdominowania lub chociaż neutralizacji sporu […]