Nina budzi się przemarznięta na pałacowej posadzce zasypanej potłuczonym szkłem. Jest ubrana w staroświecką suknię. Nie pamięta, jak i dlaczego się tu znalazła. Niczego nie wyjaśnia też napis: „26 lutego. 13.00. Pamiętajcie”. Na domiar złego całe Wilcze Doły okazują się wymarłe – zniknęli i ludzie, i zwierzęta. Przed Niną kolejne śledztwo prowadzone w odciętym od świata przez śnieżyce miasteczku.
„Tajemnica godziny trzynastej” to trzeci tom młodzieżowej serii Anny Kańtoch, zapoczątkowanej „Tajemnicą Diabelskiego Kręgu”. Autorka opisuje rzeczywistość po II wojnie światowej, w której w Polsce pojawiły się tajemnicze anioły.
W książce kontynuowane są wątki zapoczątkowane w poprzednich tomach. Nina, Tamara, Jacek i Hubert po pobycie w Instytucie Totenwald musieli zgodzić się na współpracę z komunistami. Zgodnie z przyjętym przez Kańtoch schematem przypominającym dawne polskie powieści dla młodzieży, akcja toczy się w czasie wolnym od nauki. Tym razem są to ferie. Czwórka przyjaciół ma je spędzić w Wilczych Dołach, miasteczku w Karkonoszach, pod czujnym okiem towarzyszki Ewy Wiśniewskiej, która będzie ich szkolić w strzelaniu i walce wręcz.
Narracja „Tajemnicy godziny trzynastej” toczy się w dwóch strumieniach czasowych. Jeden rozpoczyna się od przebudzenia Niny w opustoszałych Wilczych Dołach, drugi opisuje wydarzenia, które działy się od początku ferii do tytułowej „godziny trzynastej”. Oba wątki przenikają się i zazębiają, by w finale czytelnik i bohaterowie mogli poznać odpowiedzi na nurtujące ich pytania.
Jest to seria skierowana do młodzieży, należy jednak podkreślić doskonały, klaustrofobiczny i przyprawiający o lekki dreszczyk, klimat. Kańtoch śmiało korzysta ze znanych motywów, np. przebudzenia bohatera w wymarłym i odizolowanym miejscu czy potwora ukrytego w zamkniętym pokoju. Zgrabnie wpisuje je jednak w historię świata nawiedzonego przez anioły, które przyniosły ze sobą magię.
W trzecim tomie skrzydlaci powracają – i bardzo dobrze, gdyż ich obecność jest podstawowym wyznacznikiem inności uniwersum budowanego przez Kańtoch. Szkoda jednak, że negocjacje z komunistami, dość zaskakujące w kontekście obrazu relacji, jakie autorka nakreśliła w poprzednich tomach, toczą się niejako zakulisowo. Poznajemy je tylko z krótkiej relacji, a to zdecydowanie za mało.
Za to ciekawą cegiełkę dołożono do wątku Bestii. Wygląda na to, że anioły, które nie grzeszą prawdomównością, mogły nie powiedzieć wszystkiego o istotach wywodzących się z ich świata.
Jak przystało na serię skierowaną do młodzieży, bohaterowie dorastają, a to wiąże się nie tylko z pierwszymi miłostkami, ale także sprawami natury egzystencjalnej. Życie głównej bohaterki, Niny, od momentu rozpoczęcia cyklu zmieniło się o sto osiemdziesiąt stopni. Nie dość, że została odcięta od rodziny i nie może zaaklimatyzować się w nowej szkole, to jeszcze dopadają ją demony przeszłości. Przekonuje się, że czasem prawda bywa znacznie trudniejsza do zaakceptowania niż kłamstwo. Ale nad wszystkimi uczuciami dominuje młodzieńcza ciekawość, pragnienie nowych przygód, poczucia tego dreszczyku emocji, do którego Nina bardzo tęskni w zwykłe, szkolne dni.
Kańtoch podejmuje grę z popkulturowym wyobrażeniem wybrańca. Nina odziedziczyła po jednym z nich inteligencję, lecz trudno powiedzieć, by ten dar jakoś szczególnie pomagał jej w życiu. Raczej szkodzi. To takie dziwne dziecko, zadaje podejrzane pytania – kręcą głową dorośli, a rówieśnicy mają dość ciągłego węszenia i niekończących się śledztw.
Inny z wybrańców został odrzucony przez własną matkę, gdyż wskutek ingerencji aniołów zmienił się tak bardzo, że rodzicielka nie rozpoznaje w nim własnego dziecka. Wyrzuca syna z domu i domaga się zorganizowania pogrzebu – co jak łatwo się domyślić – nie jest sytuacją zbyt komfortową.
W „Tajemnicy godziny trzynastej” sporo miejsca poświęca się tęsknocie za przeszłością. Dla wielu ludzi stare, dobre czasy, jakiekolwiek by były, są znacznie lepsze niż teraźniejszość. Wynika to głównie z nostalgii, pamiętania tylko dobrych chwil. Trochę paradoksalnie to Nina, dziecko komunistycznej szarzyzny, ale zafascynowane dawnymi czasami, dostrzega wady minionego świata, w którym uprzywilejowani byli tylko nieliczni. Świat z komunistami nie jest idealny, lecz przyniósł także coś dobrego – prawa dla kobiet i chłopów. Większość bohaterów, na czele z aniołami, które nienawidzą zarówno komunistów, jak i najnowszych zdobyczy techniki, woli jednak wracać do tego, co stare i znane, zamiast dostosować się do zmian. Co jest akurat odwrotnym kierunkiem niż ten, który wybrała Nina.
Trzeci tom cyklu Anny Kańtoch utrzymuje wysoki poziom. Znany z poprzednich części schemat odcięcia od świata młodych bohaterów, którzy rozwiązują nadnaturalną zagadkę, został wzbogacony o podział na dwa strumienie czasowe i amnezję postaci, które krok po kroku w wyludnionych i zasypanych śniegiem Wilczych Dołach próbują rozwikłać „Tajemnicę godziny trzynastej”.
Barbara Augustyn
Autor: Anna Kańtoch
Tytuł: „Tajemnica godziny trzynastej”
Cykl: Tajemnica Diabelskiego Kręgu
Wydawnictwo: Uroboros
Liczba stron: 364
Data wydania: 2018
