„nasączam wersy sercem”* – czyli o twórczości Barbary Chomko słów kilka

na skrawku powieści usiadły
skrzydlate szepty o lekkości ducha.
frunę słowem zapylając oczy
czarujące barwy onieśmielają.

wokół zdania, przestrzeń i pustka
wypełniona majestatycznym szelestem
unoszę powieki zroszone nektarem
z kielicha, a nie czary goryczy.

słodkie i lepkie – swawolne myśli
żyją, w zbyt krótkim czasie
darowane na wieczność, tęsknią
za dosięgnięciem ostatecznego pułapu.

(„Poranne zapiski” – B. Chomko)

Barbara Chomko – poetka, pisarka, należy do Stowarzyszenia Autorów Polskich, autorka tomików poezji: „Kącikowe rozmyślania” (2009), „W krainie snów” (2011) oraz „Wierszowana książeczka-przyjacielem dziecka” (2012), autorka tekstów Kantaty Nieszpornej: Ziemia – Przystań Miłości, opowiadań, dialogów, bajek, pieśni religijnych, psalmów, obecnie również próbuje swoich sił w dłuższych formach prozatorskich. Laureatka wielu konkursów literackich. Prywatnie żona, matka trojga dzieci, mieszkanka Sokółki, prowadząca własną działalność gospodarczą.

Każdy utwór powstały pod jej piórem cechuje wielka pasja oraz radość z tworzenia. Twórczość Barbary Chomko to literatura inteligentna, błyskotliwa, w której swoje miejsce ma również poczucie humoru, dystans oraz zabawa. Inspirację do swych utworów poetka czerpie przede wszystkim z codziennego życia, z obserwacji świata, ludzi i ich wzajemnych stosunków oraz przyrody, ze swojego wnętrza, w którym skrywa się miłość, nadzieja, pragnienia, a także strach czy niekiedy ból.

Dorobek twórczy Barbary Chomko można podzielić na kilka rodzajów:

1) „poezja dla dorosłych”:
charakterystyczne dla tej twórczości jest zamyślenie, stawianie pytań i poszukiwanie odpowiedzi, tęsknoty i marzenia. Niemal każdy wiersz to liryczne wyznania kobiety dojrzałej, w głębi której skrywa się mała dziewczynka, niewinna i niekiedy naiwna, to opowieści osoby niezwykle wrażliwej, obdarzonej zmysłem obserwacji tak głębokim, że potrafi ona dostrzec „cienką linię ulatujących marzeń”, usłyszeć jak „trzeszczy drzewo”, wyczuć „delikatne westchnienia”. Kobieta zatopiona jest w refleksjach, wspomnieniach i pragnieniach. Jest istotą świadomą, widzi upływ czasu, którego odzwierciedleniem staje się „porozciągana skóra”, jednakże, co może zaskoczyć, bohaterka nie czuje z tego powodu żalu, przeciwnie, mówi, że to ma swój urok, podkreśla również, jak ważne jest pielęgnowanie życia, „wrażliwych zwrotów, czasem upadków”. Kobieta szuka miłości, szczęścia, bliskości, o istocie jej pragnień może świadczyć fragment wiersza „Wymarzony”:

zawsze marzyła
o męskich ramionach
w których najważniejsza
zasnęła by bez żalu.

Poczucie bezpieczeństwa, pragnienie bycia najważniejszą, tą wyjątkową, jedyną, to nie wszystkie marzenia kobiety, bowiem ona jeszcze „zawsze chciała być taką / jaką nie była”. Jednak liryczna bohaterka poezji Barbary Chomko to także Człowiek, którego dręczą wątpliwości, który poszukuje najważniejszych dla siebie pytań, o istotę świata, o istotę człowieka. O pomoc w ich odnalezieniu zwraca się do Stwórcy:

Powiedz Panie proszę…
Czy z żebra
adamowego jestem?

Kobieta, która wypowiada się w tej poezji widzi świat poprzez pryzmat własnych uczuć i potrzeb oraz poprzez przyrodę. Jest bardzo wrażliwa na piękno i różnorodność natury. Rozróżnia wszystkie kolory tęczy i nie tylko, gdyż dostrzega również „kolory miłości do życia”, jej emocje bardzo często ukrywają się pod postacią barw, roślin czy zwierząt, poetka swobodnie posługuje się animizacją, nadając głębszy sens pojęciom, np.:

wiosną rozkwita strach,
jak oswoić powieki z milczeniem,
kiedy wierzgają wymownie.

Ważnym elementem tej poezji jest również humor i dystans poetki, radość pisania wyrażana zabawą znaczeniami, modyfikacją związków frazeologicznych. Takie chwyty niekiedy rozładowują napięcie, kiedy indziej po prostu bawią, a każdym przypadku zaskakują, dzięki tym zabiegom czytelnik zostaje „wciągnięty” w świat wiersza, poetka daje mu możliwość różnych interpretacji, ufa w jego inteligencję, a przede wszystkim sprawia niesamowitą przyjemność swoimi wersami.

2) literatura dziecięca:

Barbara Chomko to autorka wierszy, bajek i opowiadań dla najmłodszych. Prowadzi również blog poświęcony tej tematyce: Niecodzienna-Codzienność dla dzieci (http://barbarachomko.blogspot.com/).

Ten rodzaj twórczości zdominowała matczyna miłość i czułość, troska i opieka, zrozumienie i akceptacja potrzeb dziecka. Jako mama trojga dzieci, jest kobietą doświadczoną, doskonale zna świat dziecka i – co ważne – potrafi się w niego swobodnie przenieść. Każdy mały człowiek to dla niej istota wyjątkowa, którą traktuje jednostkowo.

Jak przystało na literaturę dziecięcą jest tu subtelnie „przemycana” wiedza przy pomocy zabawy. Tomiki wierszy dla dzieci („W krainie snów” i „Wierszowana książeczka…”) to zbiorki niezwykle edukacyjne, w których młody czytelnik znajdzie wiele nauk i wskazówek.

Barbara Chomko jest liryczną „Miśkową Panią Wróżką” prowadzącą najmłodszych czytelników po krainie literackiej magii, czarodziejskich literek tworzących bajkowe historie. Opowiada również o książkach, pracy pisarza, o bibliotece. Zaprasza dzieci do odkrywania arkan sztuki, aktywuje ich twórcze umysły, czego wyrazem, oprócz poezji, jest współpraca z najmłodszymi, bowiem to właśnie mali czytelnicy są autorami ilustracji, które są pięknym dopełnieniem  tych tomików.

Twórczość poświęcona dzieciom to literatura niezwykle ciepła, radosna, w której jednak nie brakuje również tematów trudnych. Rozmowy o strachu czy bólu to przykład lirycznej rozmowy autorki z czytelnikami. Przekazuje ona dzieciom ważne życiowe nauki, pokazuje jak ważne jest dążenie do szczęścia, nadzieja i co chyba najważniejsze – jak bardzo istotny jest drugi człowiek.

Ale to nie tylko literatura dla dzieci, jest to również drogowskaz dla rodziców i opiekunów. Barbara Chomko odkrywa przez dorosłymi tajniki dziecięcego świata, wyobraźni, pragnień i potrzeb naszych pociech. Podkreśla również, jak ważne jest pielęgnowanie wśród dzieci pozytywnych emocji, pędu do wiedzy, kreatywności. Apeluje o poświęcanie dzieciom należnej uwagi, troski i miłości:

Pełne nadziei,  by radość dzielić,
mądre i chciane dzieci kochane
to nasz największy skarb!

Poetka nie potrafi pogodzić się z ludzkim bestialstwem, przez które cierpią młode istoty, dlatego swoją poezją mówi: STOP PRZEMOCY, o czym świadczy utwór pt. „Stop ludzkiemu bestialstwu!”, w którym ukazuje nam się zupełnie inne oblicze autorki: jest to poezja buntu, głośnego protestu, nie stroniąca od ostrych słów, mocnych, dosadnych obrazów. Jest to wiersz bardzo  poruszający, w którym wyczuwa się głęboki wstrząs i ból autorki.

3) poezja o Sokółce:

Barbara Chomko urodziła się w Wołominie, jako trzylatka przeniosła się wraz z rodzicami do Sokółki, w której mieszka do chwili obecnej. Właśnie Sokółce poświęciła wiele miejsce w swojej twórczości. Niewątpliwie świadczy to o jej miłości i przywiązaniu do miasta.
W jej dorobku znajdą się utwory opisujące etymologię nazwy miasta, jego historię i rozwój.

Sokółka w wierszach Barbary Chomko urasta niemal do rangi archetypu Matki, która opiekuje się swoimi dziećmi-mieszkańcami, dba o nich, o ich potrzeby, umożliwia im rozwój, zapewnia bezpieczeństwo i spokój:

wyciągałaś dłonie dając oparcie
i perspektywy

Jak ważne to miejsce dla poetki mówi wiersz „Moja Sokółko”, w którym widoczna jest swoista pochwała miasta i wyrażana mu wdzięczność, a przede wszystkim prośba, by taka Sokółka, jaka codziennie jawiła się autorce – była również „tęczową krainą” dla jej dzieci, a jak wiadomo, to właśnie dla naszych pociech pragniemy tylko tego, co najlepsze.

4) utwory o tematyce religijnej, pieśni, piosenki, libretta:
Właśnie te formy zestawione zostały w jednym punkcie, gdyż wszystkie one stanowią twórczość pozytywną, radosną, pełną wiary, nadziei i miłości, poza tym odwołują się do pierwotnego charakteru poezji jako zbioru utworów muzyczno-wykonawczych.

Szczególnie uderzająca jest tu radość i ufność, jaka pokładana jest w Stwórcy. Jest on w tym lirycznym świecie prawdziwym Kreatorem, sprawiedliwym, miłosiernym, wszechmocnym, jest  Światłem wskazującym każdemu jego własną drogę oraz miejsce na ziemi. Jednakże w swej dobroci obdarzył ludzi zaufaniem, a nie wszyscy potrafili udźwignąć taki ciężar odpowiedzialności – stąd konflikty, nienawiść, bestialstwo, takie tematy również znajdują miejsce w tej poezji. Próba zrozumienia mechanizmów działania nie zawsze przynosi oczekiwane odpowiedzi.

Utwory tu zgrupowane to również studium człowieka – jego wiary, uczuć, myśli i motywacji. Poprzez subtelne rady, sugestie, Barbara Chomko pomaga ludziom zmierzyć się z ich lękami i wątpliwościami, zaś poprzez śmiałe twierdzenia i wskazówki zachęca do zmiany świata, by był jeszcze lepszy, piękniejszy, z ludźmi, którzy będą potrafili dostrzec w bliźnim człowieka – istotę boską.
Wyrazem tej poezji mogą stać się słowa pochodzące z libretta: „Panie ukochaj świat”:

runęły mury siłą radości
serca urosły w Jego wielkości
lutnie zagrały anielskim głosem
zło  uciekało spłoszone ciosem
ciosem uśmiechów i wesołości
skrzydlatych marzeń pieśnią miłości
tańcem baranków na łące nieba
rozpromieniony świat dzisiaj śpiewa

5) proza:
Na prozatorski dorobek Barbary Chomko składają się bajki, opowiadania, dialogi i powieści.
Jej proza nosi ślad metaforyczności, dzięki czemu zyskuje dodatkową głębię, zaskakuje czytelników, skłania do refleksji i wzmacnia funkcję estetyczną utworów.

Dodatkowym atutem tej twórczości jest humor, ironia, językowe zabawy schematami, konwencjami, przewrotność i kokieteryjność językowa. Jest to również proza, w której nie ma miejsca na banalność, schematyczność, naiwność. Tematyka, którą prezentują te utwory krąży wokół człowieka i jego spraw oraz świata, który go otacza. Impulsem do napisania opowieści może stać się choćby przelatująca, natrętna mucha… Jednak nawet i taki przekaz, z pozoru traktujący o zjawisku banalnym, w prozie Barbary Chomko nabiera powagi i należnego znaczenia, staje się pretekstem do rozmyślań na tematy już nie tak banalne, jak np. ludzka kondycja. Świat widziany oczami pisarki jest kolorowy, różnorodny, odzywa się tu również jej przenikliwość i ciekawość. Ale autorka nie tylko dostrzega to, co widzialne.

Potrafi zatrzymać się w biegu pędzącego życia, by porozmawiać z… upływającym czasem, z ciszą czy choćby z Trzynastym Piątkiem. Są to dialogi niezwykle intrygujące, zadziwiające, na wskroś refleksyjne, niekiedy zabawne. Zwykle rozmówca pisarki do końca pozostaje tajemniczym interlokutorem, wprowadzającym pewien rodzaj napięcia i oczekiwania. Swoje miejsce w jej twórczości znalazła także bajkowa fantastyka.

Barbara Chomko jest również autorką powieści „Adelajda Formalina” – utworu, który bierze udział w konkursie literackim; obecnie pracuje nad powieścią „Po drugiej stronie wyobraźni”.

Powyższy szkic to zaledwie namiastka informacji, jakie można odczytać z utworów Barbary Chomko. Jej twórczość z cała pewnością znajdzie swoje miejsce w każdym czytelniku, styl pisania – błyskotliwy, swobodny zauroczy „smakoszy” słowa, jej humor spowoduje uśmiech, a przekaz zatrzyma w miejscu choćby przez chwilę. Dzięki tej literaturze czytelnik potrafi odkryć w sobie nieznane mu dotąd obszary, zwłaszcza w sferze wrażliwości i samopoznania.

Serdecznie polecam i zachęcam do sięgania po twórczość Barbary Chomko, a także do rozmów z autorką, każdy czytelnik może liczyć na jej uwagę, czego daje wyraz na swoim autorskim blogu: Niecodzienna-Codzienność. (http://barbara-chomko.blogspot.com/)

Serdecznie zapraszam również do przeczytania wywiadu z Barbarą Chomko, który już niebawem ukaże się na stronie Szuflady.

Kinga Młynarska

* Wszystkie wykorzystane fragmenty utworów są autorstwa Barbary Chomko.